Cổ phiếu là loại chứng khoán xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư khi sở hữu một phần vốn điều lệ của một công ty cổ phần, theo định nghĩa tại Luật Chứng khoán 2019. Thực thể này là công cụ tài chính nền tảng trên thị trường chứng khoán.
Tính thanh khoản cao là một thuộc tính độc nhất, cho phép nhà đầu tư chuyển đổi cổ phiếu thành tiền mặt một cách nhanh chóng thông qua các sàn giao dịch tập trung như Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).
Cổ phiếu phổ thông trao cho cổ đông quyền biểu quyết đối với các quyết định quan trọng của công ty tại Đại hội đồng Cổ đông, một đặc quyền hiếm có giúp nhà đầu tư tham gia trực tiếp vào quản trị doanh nghiệp, điều mà các kênh đầu tư khác không có.
1. Cổ phiếu là gì?
Ảnh trên: Cổ phiếu
Cổ phiếu là chứng chỉ do công ty cổ phần phát hành, xác nhận quyền sở hữu một phần vốn cổ phần của người nắm giữ (cổ đông) trong công ty đó (Theo Khoản 1, Điều 121, Luật Doanh nghiệp 2020). Việc phát hành cổ phiếu là một phương thức để doanh nghiệp huy động vốn dài hạn từ công chúng. Nhà đầu tư mua cổ phiếu trở thành cổ đông, đồng nghĩa với việc sở hữu một phần của doanh nghiệp và được hưởng lợi nhuận tương ứng.
Tiếp theo, việc tìm hiểu các đặc điểm cơ bản sẽ làm rõ hơn bản chất của loại tài sản tài chính này.
2. Cổ phiếu có những đặc điểm cơ bản nào?
Cổ phiếu có 3 đặc điểm cơ bản: tính thanh khoản, tính rủi ro và tính sinh lời (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, 2023). Các đặc điểm này quyết định đến sự hấp dẫn và cả những thách thức khi nhà đầu tư quyết định tham gia thị trường cổ phiếu.
2.1. Tính thanh khoản (Liquidity) của cổ phiếu là gì?
Tính thanh khoản thể hiện khả năng chuyển đổi cổ phiếu thành tiền mặt một cách nhanh chóng và dễ dàng trên thị trường. Cổ phiếu niêm yết trên các sàn giao dịch lớn có tính thanh khoản rất cao do có khối lượng giao dịch lớn hàng ngày.
Ảnh trên: Tính thanh khoản (Liquidity)
2.2. Tính rủi ro (Risk) của cổ phiếu được hiểu như thế nào?
Tính rủi ro là sự biến động về giá của cổ phiếu, có thể dẫn đến thua lỗ cho nhà đầu tư. Rủi ro này xuất phát từ nhiều yếu tố, bao gồm kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, tình hình kinh tế vĩ mô, và các sự kiện chính trị.
2.3. Tính sinh lời (Profitability) của cổ phiếu đến từ đâu?
Tính sinh lời của cổ phiếu đến từ hai nguồn chính: cổ tức và chênh lệch giá.
– Nhận cổ tức: Cổ đông nhận được một phần lợi nhuận sau thuế của công ty.
– Hưởng chênh lệch giá: Nhà đầu tư thu lợi nhuận khi bán cổ phiếu với giá cao hơn giá mua.
Những đặc điểm này dẫn đến sự phân loại cổ phiếu thành các nhóm khác nhau trên thị trường.
Ảnh trên: Tính sinh lời (Profitability)
3. Có những loại cổ phiếu nào trên thị trường?
Trên thị trường, cổ phiếu được phân loại dựa trên quyền lợi của cổ đông và đặc điểm vốn hóa. Việc phân loại giúp nhà đầu tư xác định chiến lược phù hợp với khẩu vị rủi ro và mục tiêu tài chính của mình.
3.1. Phân loại cổ phiếu theo quyền lợi
Dựa trên quyền lợi gắn với cổ phiếu, có hai loại chính là cổ phiếu thường và cổ phiếu ưu đãi.
3.1.1. Cổ phiếu thường là gì?
Cổ phiếu thường (Common Stock) là loại cổ phiếu phổ biến nhất, đại diện cho quyền sở hữu và quyền biểu quyết của cổ đông đối với các vấn đề của công ty. Người sở hữu cổ phiếu thường có quyền nhận cổ tức không cố định, phụ thuộc vào kết quả kinh doanh.
Ảnh trên: Cổ phiếu thường (Common Stock)
3.1.2. Cổ phiếu ưu đãi là gì?
Cổ phiếu ưu đãi (Preferred Stock) là loại cổ phiếu mang lại cho cổ đông một số quyền lợi ưu tiên hơn so với cổ phiếu thường.
– Cổ phiếu ưu đãi cổ tức: Cổ đông được trả cổ tức với mức cố định và ưu tiên nhận trước cổ đông thường.
– Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại: Công ty sẽ hoàn lại vốn góp cho cổ đông theo yêu cầu hoặc theo các điều kiện đã thỏa thuận.
– Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết: Số phiếu biểu quyết của một cổ phiếu ưu đãi cao hơn so với cổ phiếu thường.
Ảnh trên: Cổ phiếu ưu đãi (Preferred Stock)
3.2. Phân loại cổ phiếu theo đặc điểm vốn hóa và rủi ro
Dựa trên quy mô vốn hóa thị trường và mức độ rủi ro, cổ phiếu được chia thành các nhóm chính như Blue-chip và Penny.
3.2.1. Cổ phiếu Blue-chip là gì?
Cổ phiếu Blue-chip là cổ phiếu của các công ty lớn, có uy tín, tài chính vững mạnh và lịch sử hoạt động lâu dài (Theo Investopedia, 2024). Các cổ phiếu này thường có tính ổn định cao, rủi ro thấp hơn và trả cổ tức đều đặn.
Ảnh trên: Cổ phiếu Blue-chip
3.2.2. Cổ phiếu Penny là gì?
Cổ phiếu Penny là cổ phiếu của các công ty nhỏ, thường có thị giá dưới 10.000 VNĐ/cổ phiếu. Loại cổ phiếu này có tính đầu cơ cao, biến động giá mạnh, đi kèm với rủi ro lớn nhưng cũng có tiềm năng sinh lời đột biến.
Sự đa dạng của các loại cổ phiếu mang đến cả cơ hội và thách thức cho nhà đầu tư.
Ảnh trên: Cổ phiếu Penny
4. Đầu tư cổ phiếu có lợi ích và rủi ro gì?
Đầu tư cổ phiếu mang lại lợi ích về tiềm năng lợi nhuận cao và tính linh hoạt, tuy nhiên cũng đi kèm rủi ro biến động giá và rủi ro từ hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ lưỡng hai khía cạnh này.
4.1. Lợi ích khi đầu tư cổ phiếu là gì?
Có 3 lợi ích chính khi đầu tư cổ phiếu: tiềm năng tăng trưởng vốn, nhận thu nhập thụ động từ cổ tức, và tính thanh khoản cao (Theo Fidelity, 2023).
– Tăng trưởng vốn: Lợi nhuận có thể gia tăng đáng kể, nếu nhà đầu tư chọn đúng doanh nghiệp có tiềm năng phát triển.
– Thu nhập thụ động: Cổ tức từ các công ty hoạt động ổn định tạo ra một dòng tiền đều đặn cho nhà đầu tư.
– Tính thanh khoản: Nhà đầu tư có thể dễ dàng mua bán cổ phiếu để tái cơ cấu danh mục hoặc thu hồi vốn khi cần thiết.
Ảnh trên: Tăng trưởng vốn
4.2. Rủi ro khi đầu tư cổ phiếu là gì?
Các rủi ro chính bao gồm rủi ro thị trường và rủi ro doanh nghiệp.
– Rủi ro thị trường: Giá cổ phiếu có thể sụt giảm do các yếu tố vĩ mô như khủng hoảng kinh tế, lạm phát, thay đổi lãi suất.
– Rủi ro doanh nghiệp: Kết quả kinh doanh yếu kém, quản trị nội bộ không tốt hoặc vướng vào các vấn đề pháp lý có thể làm giá cổ phiếu giảm sâu.
Để bắt đầu hành trình đầu tư, việc nắm rõ quy trình là điều kiện tiên quyết.
5. Cách mua cổ phiếu cho nhà đầu tư mới bắt đầu?
Để mua cổ phiếu, nhà đầu tư mới cần thực hiện 4 bước: mở tài khoản chứng khoán, nộp tiền vào tài khoản, lựa chọn cổ phiếu và đặt lệnh giao dịch. Đây là quy trình chuẩn được quy định bởi các công ty chứng khoán tại Việt Nam.
5.1. Bước 1: Mở tài khoản chứng khoán
Ảnh trên: Mở tài khoản chứng khoán
Nhà đầu tư cần mở một tài khoản giao dịch tại một công ty chứng khoán được cấp phép hoạt động. Thủ tục có thể thực hiện trực tiếp tại quầy hoặc trực tuyến (eKYC).
5.2. Bước 2: Nộp tiền vào tài khoản
Sau khi tài khoản được kích hoạt, nhà đầu tư cần nộp tiền vào tài khoản chứng khoán của mình thông qua chuyển khoản ngân hàng để có sức mua.
5.3. Bước 3: Phân tích và lựa chọn mã cổ phiếu
Đây là bước quan trọng nhất, đòi hỏi nhà đầu tư phải nghiên cứu về doanh nghiệp, phân tích các chỉ số tài chính, và đánh giá tiềm năng tăng trưởng để chọn ra mã cổ phiếu phù hợp.
5.4. Bước 4: Đặt lệnh mua cổ phiếu
Nhà đầu tư sử dụng phần mềm giao dịch của công ty chứng khoán để đặt lệnh mua cổ phiếu. Cần xác định rõ mã cổ phiếu, khối lượng và mức giá mong muốn.
Bạn là nhà đầu tư mới còn bỡ ngỡ, chưa biết bắt đầu từ đâu, hay đang loay hoay vì đầu tư thua lỗ? Hành trình đầu tư chứng khoán luôn đầy biến động, và việc có một chuyên gia đồng hành để vạch ra lộ trình, đánh giá danh mục và xác định mục tiêu là vô cùng cần thiết.
Tại CASIN, chúng tôi không phải là môi giới truyền thống chỉ tập trung vào phí giao dịch. Chúng tôi là đối tác tư vấn đầu tư cá nhân chuyên nghiệp, đồng hành cùng bạn trong trung và dài hạn. Sứ mệnh của CASIN là giúp bạn bảo vệ nguồn vốn và tạo ra lợi nhuận ổn định, bền vững. Với chiến lược được cá nhân hóa cho từng khách hàng, chúng tôi mang đến sự an tâm tuyệt đối để bạn tự tin phát triển tài sản. Hãy bắt đầu hành trình đầu tư chuyên nghiệp của bạn ngay hôm nay bằng cách liên hệ với Casin qua số điện thoại (Call/Zalo) ở góc dưới website hoặc điền thông tin TẠI ĐÂY.
Ảnh trên: Dịch Vụ Tư Vấn Và Đầu Tư Chứng Khoán CASIN
6. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến giá cổ phiếu?
Giá cổ phiếu chịu ảnh hưởng bởi 3 nhóm yếu tố chính: yếu tố kinh tế vĩ mô, yếu tố ngành và yếu tố nội tại của doanh nghiệp (Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam). Sự kết hợp của các yếu tố này tạo nên sự biến động liên tục trên biểu đồ cổ phiếu.
– Yếu tố kinh tế vĩ mô: Tăng trưởng GDP, lạm phát, lãi suất, tỷ giá hối đoái và chính sách của chính phủ đều có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến thị trường chứng khoán.
– Yếu tố ngành: Mỗi ngành nghề có một chu kỳ kinh doanh và chịu tác động bởi các chính sách, quy định riêng. Triển vọng của ngành sẽ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của các công ty trong ngành đó.
– Yếu tố nội tại doanh nghiệp: Đây là yếu tố quyết định nhất, bao gồm sức khỏe tài chính, hiệu quả hoạt động, đội ngũ lãnh đạo, lợi thế cạnh tranh và tiềm năng tăng trưởng của chính công ty.
Ảnh trên: Tăng trưởng GDP đều có tác động trực tiếp hoặc gián tiếp đến thị trường chứng khoán.
7. Đánh giá từ người dùng
– Anh Quang Huy, một khách hàng của Casin, đã phát biểu: “Là một người mới, tôi từng rất hoang mang trước biểu đồ cổ phiếu. Nhờ sự tư vấn của Casin, tôi đã xây dựng được một danh mục đầu tư dài hạn an toàn và bắt đầu có lợi nhuận ổn định. Phương pháp của họ rất thực tế.”
– Chị Minh Anh, một nhà đầu tư tại Hà Nội, đã phát biểu: “Trước khi tìm đến Casin, tôi đã thua lỗ khá nhiều do chạy theo các mã cổ phiếu nóng. Các chuyên gia tại đây đã giúp tôi cơ cấu lại danh mục, tập trung vào các cổ phiếu có nền tảng tốt. Giờ đây tôi đầu tư an tâm hơn rất nhiều.”
8. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
- Cổ phiếu và cổ phần khác nhau như thế nào?
Cổ phần là phần vốn điều lệ nhỏ nhất của công ty cổ phần. Cổ phiếu là chứng chỉ xác nhận quyền sở hữu đối với số cổ phần đó (Luật Doanh nghiệp 2020).
Ảnh trên: Cổ phiếu và cổ phần
- Đầu tư cổ phiếu có phải là cờ bạc không?
Đầu tư cổ phiếu không phải là cờ bạc, nếu dựa trên sự phân tích kỹ lưỡng về doanh nghiệp và kinh tế vĩ mô. Cờ bạc dựa hoàn toàn vào may rủi (Investopedia).
- Cần bao nhiêu tiền để bắt đầu mua cổ phiếu?
Nhà đầu tư có thể bắt đầu với số vốn nhỏ. Với thị trường Việt Nam, chỉ cần vài trăm nghìn đồng là có thể mua được một lô cổ phiếu tối thiểu (100 cổ phiếu) của các mã có thị giá thấp.
- Mua cổ phiếu có rủi ro mất trắng không?
Rủi ro mất trắng có thể xảy ra, nếu công ty phát hành cổ phiếu bị phá sản. Do đó, việc lựa chọn doanh nghiệp có nền tảng tài chính vững mạnh là rất quan trọng.
- Làm thế nào để lựa chọn được một cổ phiếu tốt?
Để chọn cổ phiếu tốt, cần phân tích các yếu tố cơ bản của doanh nghiệp như doanh thu, lợi nhuận, P/E, P/B, lợi thế cạnh tranh và triển vọng ngành (Theo The Motley Fool).
- Cổ tức của cổ phiếu được trả khi nào?
Thời gian trả cổ tức do Đại hội đồng Cổ đông của công ty quyết định và sẽ được công bố chính thức. Thông thường, các công ty trả cổ tức 1-2 lần mỗi năm.
- Giờ giao dịch cổ phiếu tại Việt Nam là khi nào?
Thị trường chứng khoán Việt Nam giao dịch từ thứ Hai đến thứ Sáu. Phiên sáng từ 9:00 đến 11:30, phiên chiều từ 13:00 đến 14:45 (đối với lệnh khớp lệnh liên tục và thỏa thuận).
- Cổ phiếu Blue-chip có phải luôn an toàn không?
Cổ phiếu Blue-chip được coi là an toàn hơn các loại khác nhưng vẫn chứa đựng rủi ro thị trường. Giá của chúng vẫn có thể giảm trong các giai đoạn kinh tế suy thoái.
Ảnh trên: Cổ phiếu Blue-chip
- Làm thế nào để mở tài khoản chứng khoán trực tuyến?
Nhà đầu tư có thể tải ứng dụng của công ty chứng khoán, sau đó thực hiện các bước định danh điện tử (eKYC) bằng cách chụp ảnh CCCD và khuôn mặt theo hướng dẫn.
- Biểu đồ cổ phiếu cho biết những thông tin gì?
Biểu đồ cổ phiếu cung cấp thông tin về biến động giá và khối lượng giao dịch theo thời gian. Các nhà phân tích kỹ thuật sử dụng biểu đồ để dự đoán xu hướng giá trong tương lai.
9. Kết luận
Cổ phiếu là một kênh đầu tư hấp dẫn với tiềm năng sinh lời vượt trội, nhưng luôn đi kèm với những rủi ro cố hữu. Để thành công, nhà đầu tư cần trang bị kiến thức vững chắc về các đặc điểm, phân loại và yếu tố ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Việc xây dựng một chiến lược đầu tư rõ ràng, dựa trên phân tích chuyên sâu thay vì cảm tính, là chìa khóa để bảo vệ vốn và tối đa hóa lợi nhuận. Thị trường chứng khoán không phải là một cuộc chơi may rủi, mà là một hành trình đòi hỏi sự kiên nhẫn, kỷ luật và không ngừng học hỏi.