Về đặc điểm, một thị trường sideway được nhận diện thông qua biên độ dao động giá ổn định, khối lượng giao dịch thường có xu hướng giảm, và sự thiếu vắng các tín hiệu mua hoặc bán mạnh mẽ. Các chỉ báo kỹ thuật như Dải băng Bollinger (Bollinger Bands) có xu hướng thắt hẹp lại, cho thấy sự biến động thấp, là một dấu hiệu độc nhất của giai đoạn này.
Về nguyên nhân, trạng thái sideway của thị trường thường xuất phát từ sự cân bằng tạm thời giữa lực mua và lực bán, khi cả hai bên đều không đủ sức mạnh để đẩy giá vượt ra khỏi biên độ hiện tại. Nguyên nhân sâu xa có thể đến từ việc nhà đầu tư chờ đợi các thông tin vĩ mô quan trọng hoặc báo cáo tài chính của doanh nghiệp, tạo ra một vùng tâm lý giằng co.
Về chiến lược giao dịch, việc áp dụng phương pháp phù hợp là yếu tố cốt lõi để bảo vệ vốn và tìm kiếm lợi nhuận trong thị trường sideway. Các chiến lược phổ biến bao gồm giao dịch trong biên độ (mua tại hỗ trợ, bán tại kháng cự) và chờ đợi tín hiệu phá vỡ (breakout) để tham gia vào một xu hướng mới, đòi hỏi nhà đầu tư phải có sự kiên nhẫn và kỷ luật cao.
1. Sideway trong chứng khoán là gì?
Ảnh trên: Sideway
Sideway trong chứng khoán là một thuật ngữ mô tả trạng thái thị trường đi ngang, trong đó giá của một tài sản (như cổ phiếu, chỉ số) dao động trong một kênh giá giới hạn bởi một vùng hỗ trợ và một vùng kháng cự rõ ràng. Theo định nghĩa từ Corporate Finance Institute (CFI), trong giai đoạn này, thị trường không có xu hướng tăng hay giảm bền vững.
Đây là thời điểm mà phe mua và phe bán có sức mạnh tương đương nhau, dẫn đến sự giằng co về giá. Giai đoạn sideway có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, thậm chí cả năm, tùy thuộc vào bối cảnh vĩ mô và các yếu tố nội tại của tài sản đó. Việc xác định đúng thị trường sideway là nền tảng để nhà đầu tư xây dựng chiến lược giao dịch phù hợp.
Chuyển tiếp, việc hiểu các thuật ngữ liên quan sẽ giúp nhà đầu tư có cái nhìn toàn diện hơn về bối cảnh thị trường này.
2. Các thuật ngữ liên quan đến thị trường sideway
– Vùng Hỗ trợ (Support Zone): Đây là vùng giá mà tại đó áp lực mua đủ mạnh để ngăn chặn đà giảm tiếp của giá. Theo lý thuyết Dow, vùng hỗ trợ được xem là “sàn” của kênh giá đi ngang.
– Vùng Kháng cự (Resistance Zone): Đây là vùng giá mà tại đó áp lực bán đủ mạnh để ngăn chặn đà tăng tiếp của giá. Vùng này được coi là “trần” của kênh giá đi ngang.
– Biên độ Giao dịch (Trading Range): Đây là khoảng cách giữa vùng hỗ trợ và vùng kháng cự. Trong thị trường sideway, giá sẽ liên tục di chuyển lên xuống trong biên độ này.
– Phá vỡ (Breakout): Đây là hiện tượng giá di chuyển vượt ra khỏi vùng kháng cự (breakout tăng giá) hoặc xuyên thủng vùng hỗ trợ (breakdown giảm giá), báo hiệu sự kết thúc của giai đoạn sideway và bắt đầu một xu hướng mới.
Ảnh trên: Breakout
3. Đặc điểm nhận biết thị trường sideway là gì?
Để nhận biết thị trường sideway, nhà đầu tư có thể dựa vào ba đặc điểm chính: sự biến động của giá trong một kênh xác định, khối lượng giao dịch ở mức thấp và tín hiệu từ các chỉ báo kỹ thuật chuyên dụng. Việc xác định chính xác các đặc điểm này giúp nhà đầu tư tránh được các quyết định sai lầm.
Những đặc điểm này cung cấp tín hiệu rõ ràng về tâm lý thị trường và giúp nhà đầu tư chuẩn bị cho các kịch bản có thể xảy ra tiếp theo.
Dựa vào Biến động giá
Đặc điểm cốt lõi của thị trường sideway là giá di chuyển trong một kênh ngang, tạo ra các đỉnh và đáy gần như bằng nhau. Theo sách “Technical Analysis of the Financial Markets” của John J. Murphy, khi nối các đỉnh và các đáy với nhau, chúng sẽ tạo thành hai đường thẳng song song, hình thành một “kênh giá” (price channel). Giá không thể bứt phá ra khỏi kênh này trong một thời gian dài.
Ảnh trên: Sách “Technical Analysis of the Financial Markets” của John J. Murphy
Dựa vào Khối lượng giao dịch
Khối lượng giao dịch trong giai đoạn sideway thường có xu hướng giảm và duy trì ở mức thấp hoặc trung bình. Điều này cho thấy sự thiếu quyết đoán của cả bên mua và bên bán. Một sự gia tăng đột biến về khối lượng giao dịch có thể là dấu hiệu sớm cho một cú phá vỡ sắp xảy ra, theo nguyên tắc phân tích Wyckoff.
Dựa vào Các chỉ báo kỹ thuật
Các chỉ báo kỹ thuật cung cấp tín hiệu khách quan để xác nhận trạng thái sideway.
– Dải băng Bollinger (Bollinger Bands): Hai dải trên và dưới có xu hướng co hẹp lại (Bollinger Squeeze), bao bọc lấy đường giá, cho thấy biến động đang giảm dần.
– Chỉ báo ADX (Average Directional Index): Chỉ số ADX sẽ giảm xuống dưới mức 25, cho thấy thị trường không có xu hướng rõ ràng (Theo Welles Wilder, người tạo ra chỉ báo này).
– Đường trung bình động (Moving Averages): Các đường MA có xu hướng đi ngang và thường xuyên cắt nhau, không tạo ra một hướng đi nhất quán.
Ảnh trên: Dải băng Bollinger (Bollinger Bands)
4. Nguyên nhân hình thành thị trường sideway?
Thị trường sideway được hình thành chủ yếu do ba nguyên nhân: giai đoạn tích lũy hoặc phân phối của các nhà đầu tư lớn, sự cân bằng giữa lực cung và cầu, và sự thiếu vắng các thông tin vĩ mô đủ mạnh để tác động đến tâm lý thị trường. Hiểu rõ các nguyên nhân này giúp nhà đầu tư dự đoán được hành động giá tiếp theo.
Mỗi nguyên nhân đều phản ánh một trạng thái tâm lý khác nhau của thị trường, từ đó dẫn đến các chiến lược hành động khác nhau.
Giai đoạn tích lũy hoặc phân phối
Thị trường đi ngang thường là giai đoạn các “cá mập” (nhà đầu tư tổ chức) đang âm thầm tích lũy cổ phiếu ở vùng giá thấp trước một đợt tăng giá, hoặc phân phối cổ phiếu ở vùng giá cao trước khi giá giảm. Theo lý thuyết Wyckoff, các giai đoạn này tạo ra các vùng giằng co giá kéo dài cho đến khi quá trình tích lũy hoặc phân phối hoàn tất.
Sự cân bằng cung cầu
Khi lực mua và lực bán trên thị trường có sức mạnh tương đương, không bên nào chiếm được ưu thế, giá sẽ có xu hướng đi ngang. Trạng thái cân bằng này xảy ra khi các nhà đầu tư có những kỳ vọng trái chiều về tương lai của tài sản, dẫn đến việc giá bị kẹt trong một biên độ hẹp cho đến khi một bên chiếm lại ưu thế.
Ảnh trên: Sự cân bằng cung cầu
Thiếu thông tin vĩ mô tác động
Trong những giai đoạn thị trường thiếu vắng các thông tin kinh tế, chính trị quan trọng hoặc các báo cáo tài chính đột biến, nhà đầu tư có xu hướng trở nên thận trọng và giảm giao dịch. Sự “chờ đợi” này làm giảm động lực của thị trường, khiến giá đi vào trạng thái sideway cho đến khi có một chất xúc tác mới xuất hiện.
4. Thị trường sideway có phải là một cơ hội đầu tư?
Thị trường sideway vừa là cơ hội, vừa là thách thức đối với nhà đầu tư. Theo CMT Association, việc giao dịch thành công trong thị trường đi ngang đòi hỏi một bộ kỹ năng và chiến lược khác biệt so với giao dịch theo xu hướng. Nó mở ra cơ hội kiếm lợi nhuận ngắn hạn nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro nếu không được quản lý chặt chẽ.
Việc đánh giá đúng lợi ích và rủi ro sẽ quyết định đến hiệu quả đầu tư trong giai đoạn nhạy cảm này.
Lợi ích khi giao dịch trong thị trường sideway
Ảnh trên: Short selling
Lợi ích chính là khả năng dự đoán được biên độ giá, tạo ra cơ hội kiếm lợi nhuận từ những dao động ngắn hạn.
– Lợi nhuận từ chênh lệch giá: Nhà đầu tư có thể mua ở vùng hỗ trợ và bán ở vùng kháng cự để kiếm lợi nhuận lặp đi lặp lại.
– Rủi ro được giới hạn: Vì biên độ giá rõ ràng, nhà đầu tư có thể đặt lệnh dừng lỗ (stop-loss) ngay bên ngoài kênh giá để quản lý rủi ro hiệu quả.
– Cơ hội cho các chiến lược bán khống (short selling) hoặc giao dịch quyền chọn.
Rủi ro tiềm ẩn trong thị trường sideway
Rủi ro lớn nhất là hiện tượng phá vỡ giả (false breakout) và sự thay đổi xu hướng đột ngột.
– Phá vỡ giả: Giá vượt ra khỏi kênh giá nhưng ngay lập tức quay trở lại, khiến các lệnh giao dịch theo cú phá vỡ bị thua lỗ.
– Chi phí cơ hội: Việc “kẹt” vốn trong một cổ phiếu đi ngang có thể làm nhà đầu tư bỏ lỡ cơ hội từ các cổ phiếu khác đang có xu hướng tăng mạnh.
– Tâm lý mệt mỏi: Giai đoạn đi ngang kéo dài có thể gây ra sự chán nản và dẫn đến các quyết định giao dịch thiếu kiên nhẫn.
Ảnh trên: Hiện tượng phá vỡ giả (false breakout)
5. Các chiến lược giao dịch hiệu quả trong thị trường sideway là gì?
Có hai chiến lược giao dịch chính được áp dụng hiệu quả trong thị trường sideway: giao dịch trong biên độ (Range Trading) và chờ đợi giao dịch phá vỡ (Breakout Trading), kết hợp với việc sử dụng các chỉ báo kỹ thuật để xác nhận tín hiệu. Việc lựa chọn chiến lược nào phụ thuộc vào mức độ chấp nhận rủi ro và phong cách của mỗi nhà đầu tư.
Nắm vững các chiến lược này là chìa khóa để tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro trong một thị trường không có xu hướng.
Chiến lược Giao dịch trong biên độ (Range Trading)
Đây là chiến lược mua vào khi giá tiếp cận vùng hỗ trợ và bán ra khi giá chạm vùng kháng cự. Chiến lược này phù hợp với các nhà đầu tư ưa thích lợi nhuận ngắn hạn và thị trường có biên độ dao động đủ rộng. Lệnh dừng lỗ được đặt ngay dưới vùng hỗ trợ cho lệnh mua và ngay trên vùng kháng cự cho lệnh bán.
Ảnh trên: Range Trading
Chiến lược Giao dịch phá vỡ (Breakout Trading)
Chiến lược này yêu cầu sự kiên nhẫn, chờ đợi cho đến khi giá phá vỡ thành công ra khỏi kênh giá đi ngang. Nhà đầu tư sẽ đặt lệnh mua khi giá phá vỡ vùng kháng cự hoặc đặt lệnh bán (bán khống) khi giá phá vỡ vùng hỗ trợ. Tín hiệu phá vỡ cần được xác nhận bằng khối lượng giao dịch tăng đột biến.
Sử dụng các chỉ báo kỹ thuật
Các chỉ báo dao động (Oscillators) như RSI (Relative Strength Index) và Stochastic Oscillator là công cụ hữu ích để xác định các điểm mua/bán trong biên độ.
– RSI: Tín hiệu mua xuất hiện khi RSI đi vào vùng quá bán (dưới 30) và tín hiệu bán khi RSI đi vào vùng quá mua (trên 70).
– Stochastic: Tương tự, tín hiệu mua/bán được xác định khi các đường %K và %D cắt nhau trong vùng quá mua (trên 80) hoặc quá bán (dưới 20).
Ảnh trên: Chỉ báo RSI
6. Vượt qua thử thách thị trường Sideway cùng chuyên gia
Giao dịch trong thị trường sideway đòi hỏi sự kỷ luật, kiên nhẫn và một hệ thống phương pháp đã được kiểm chứng. Tuy nhiên, đối với nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là những người mới tham gia, việc xác định sai điểm vào lệnh hoặc thiếu kiên nhẫn chờ đợi tín hiệu phá vỡ thường dẫn đến thua lỗ không đáng có. Thị trường đi ngang có thể bào mòn tài khoản và cả sự tự tin của bạn.
Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm lợi nhuận hoặc liên tục thua lỗ trong những giai đoạn thị trường khó lường này, việc có một người đồng hành giàu kinh nghiệm là vô cùng cần thiết. CASIN cung cấp dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, nơi chúng tôi không chỉ đưa ra khuyến nghị giao dịch, mà còn cùng bạn xây dựng một chiến lược cá nhân hóa, phù hợp với mục tiêu và khả năng chấp nhận rủi ro. Thay vì tập trung vào các giao dịch ngắn hạn, CASIN hướng đến sự tăng trưởng tài sản bền vững và sự an tâm tuyệt đối cho khách hàng trong dài hạn. Hãy liên hệ với chúng tôi qua số điện thoại (Call/Zalo) ở góc dưới website hoặc điền thông tin đăng ký để được tư vấn.
Ảnh trên: Dịch Vụ Tư Vấn Và Đầu Tư Chứng Khoán CASIN
7. Trải nghiệm từ nhà đầu tư
Anh Minh Tuấn, một khách hàng của CASIN, đã phát biểu: “Trước đây tôi thường mất kiên nhẫn và mua bán liên tục trong giai đoạn thị trường sideway, dẫn đến thua lỗ vì chi phí giao dịch. Sau khi làm việc với CASIN, tôi học được cách kiên nhẫn chờ đợi tín hiệu và chỉ vào lệnh khi có xác suất thắng cao.”
Chị Lan Anh, một nhà đầu tư tại Hà Nội, đã phát biểu: “Tôi từng nghĩ thị trường đi ngang là vô cùng nhàm chán và không có cơ hội. Tuy nhiên, chuyên gia của CASIN đã chỉ cho tôi cách sử dụng chỉ báo RSI và Bollinger Bands để giao dịch trong biên độ rất hiệu quả, giúp tôi có thêm một nguồn lợi nhuận ổn định.”
8. Các câu hỏi thường gặp
1. Thị trường sideway kéo dài bao lâu?
Thời gian của một thị trường sideway không cố định, có thể từ vài tuần đến vài tháng hoặc thậm chí lâu hơn, tùy thuộc vào các yếu tố vĩ mô và tâm lý nhà đầu tư (Theo Babypips).
2. Làm sao để phân biệt sideway và bắt đầu một xu hướng mới?
Một xu hướng mới bắt đầu khi giá phá vỡ dứt khoát khỏi vùng hỗ trợ hoặc kháng cự, đi kèm với khối lượng giao dịch tăng mạnh để xác nhận sức mạnh của xu hướng đó.
3. Nên làm gì khi cổ phiếu của tôi đi vào giai đoạn sideway?
Nhà đầu tư có thể tiếp tục nắm giữ nếu kỳ vọng vào tiềm năng dài hạn, hoặc áp dụng chiến lược giao dịch trong biên độ để tối ưu hóa lợi nhuận ngắn hạn.
4. Chỉ báo nào là tốt nhất cho thị trường sideway?
Ảnh trên: Chỉ báo Stochastic
Các chỉ báo dao động như RSI, Stochastic và CCI (Commodity Channel Index) hoạt động rất hiệu quả trong việc xác định các điểm quá mua và quá bán trong thị trường sideway.
5. “Sideway up” và “Sideway down” nghĩa là gì?
“Sideway up” mô tả kênh giá đi ngang nhưng có xu hướng dốc lên nhẹ, trong khi “Sideway down” là kênh giá đi ngang với xu hướng dốc xuống nhẹ.
6. Rủi ro lớn nhất khi giao dịch trong thị trường sideway là gì?
Rủi ro lớn nhất là “phá vỡ giả” (false breakout), khi giá vượt ra khỏi biên độ nhưng nhanh chóng quay trở lại, khiến các nhà giao dịch theo xu hướng bị mắc kẹt ở vị thế thua lỗ.
7. Nhà đầu tư dài hạn có nên quan tâm đến thị trường sideway không?
Có, vì giai đoạn sideway thường là thời điểm tích lũy của các tổ chức lớn trước một chu kỳ tăng giá mới, tạo ra cơ hội mua vào ở vùng giá tốt cho nhà đầu tư dài hạn.
8. Tại sao khối lượng giao dịch lại quan trọng trong thị trường sideway?
Khối lượng giao dịch xác nhận sức mạnh của hành động giá. Một cú phá vỡ khỏi biên độ đi ngang mà không có khối lượng giao dịch cao thường không đáng tin cậy và có thể là một cái bẫy.
9. Làm thế nào để đặt lệnh dừng lỗ (stop-loss) trong thị trường sideway?
Lệnh dừng lỗ nên được đặt một chút bên ngoài kênh giá: bên dưới vùng hỗ trợ cho lệnh mua và bên trên vùng kháng cự cho lệnh bán, để tránh bị quét lỗ do biến động nhỏ.
Ảnh trên: Lệnh dừng lỗ (stop-loss)
10. Có nên sử dụng đòn bẩy (margin) khi giao dịch sideway không?
Việc sử dụng đòn bẩy trong thị trường sideway khá rủi ro do khả năng xảy ra các biến động bất ngờ. Nhà đầu tư nên hạn chế hoặc chỉ sử dụng với tỷ lệ thấp và kỷ luật.
9. Kết luận
Thị trường sideway, hay thị trường đi ngang, là một phần không thể thiếu trong chu kỳ vận động của chứng khoán. Thay vì xem đây là một giai đoạn nhàm chán hay rủi ro, nhà đầu tư có thể coi nó là một cơ hội để rèn luyện sự kiên nhẫn, kỷ luật và áp dụng các chiến lược giao dịch linh hoạt. Việc nhận diện chính xác các đặc điểm, hiểu rõ nguyên nhân và vận dụng thành thạo các phương pháp như giao dịch trong biên độ hoặc chờ đợi phá vỡ là chìa khóa để bảo vệ tài sản và tìm kiếm lợi nhuận. Thị trường luôn biến động, và việc trang bị đầy đủ kiến thức sẽ giúp bạn tự tin đưa ra quyết định trong mọi bối cảnh thị trường.