Trong những ngày đầu bước chân vào thị trường đầu tư, tôi từng nghĩ chứng khoán là cuộc chơi của cổ phiếu, nơi những lần tăng trưởng nhanh chóng hay các đợt suy giảm mạnh mẽ là chuyện bình thường. Nhưng một ngày nọ, khi chứng kiến những người bạn của tôi có thể bình thản giữa tâm bão biến động nhờ một thứ gọi là “chứng khoán nợ,” tôi chợt nhận ra mình đã bỏ lỡ một kênh đầu tư quan trọng như thế nào. Không quá náo nhiệt như cổ phiếu, cũng chẳng lặng lẽ hoàn toàn như gửi tiết kiệm, chứng khoán nợ đang dần chiếm lĩnh một vị trí quan trọng trong danh mục đầu tư cá nhân, trở thành giải pháp lý tưởng để cân bằng giữa lợi nhuận ổn định và rủi ro. Vậy, chứng khoán nợ thực sự là gì? Có nên đưa nó vào danh mục của bạn không? Hãy cùng tôi khám phá trong bài viết này nhé!
1. Khái Niệm Và Tầm Quan Trọng Của Chứng Khoán Nợ
Tôi còn nhớ lần đầu xem tin tức về một công ty lớn phát hành trái phiếu, ai cũng hào hứng nói về lãi suất, kỳ hạn, xếp hạng tín nhiệm… Đó chính là một ví dụ điển hình về chứng khoán nợ. Bạn có thể hiểu đơn giản: khi một tổ chức (có thể là Chính phủ hay doanh nghiệp) cần huy động vốn, họ phát hành chứng khoán nợ, cam kết trả cho nhà đầu tư khoản lãi suất đã định, và đến thời hạn đáo hạn sẽ hoàn tiền gốc. Nhà đầu tư nắm chứng khoán nợ giống như người cho vay, thu lãi đều đặn hoặc hưởng lợi từ chênh lệch giá khi bán trước ngày đáo hạn.
Ảnh trên: Cùng Tìm Hiểu Về Chứng Khoán Nợ Là Gì.
Trong bối cảnh kinh tế xã hội Việt Nam phát triển, mô hình huy động vốn thông qua trái phiếu ngày càng phổ biến. Rất nhiều doanh nghiệp bất động sản, tài chính, thậm chí các start-up cũng lựa chọn phát hành trái phiếu để kêu gọi tiền từ thị trường. Điều này mở ra cơ hội đầu tư cho những ai ưa thích sự ổn định. Không phải lúc nào cổ phiếu cũng là lựa chọn duy nhất; một danh mục có thêm chứng khoán nợ thường ít dao động hơn, giúp cân bằng rủi ro.
2. Các Loại Chứng Khoán Nợ Đáng Chú Ý
Khi nói đến chứng khoán nợ, nhiều người nghĩ ngay đến trái phiếu chính phủ. Đây là loại chứng khoán nợ được Chính phủ phát hành, thường có độ tin cậy cao, rủi ro vỡ nợ rất thấp, bù lại lãi suất không quá hấp dẫn. Nhưng nếu bạn muốn lãi suất cao hơn, bạn có thể cân nhắc trái phiếu doanh nghiệp, đôi khi gọi là corporate bonds. Dĩ nhiên, nơi nào lãi suất cao hơn, rủi ro cũng cao hơn – vì không phải doanh nghiệp nào cũng khỏe mạnh về tài chính. Ngoài ra, còn có chứng chỉ tiền gửi, tín phiếu Kho bạc, giấy tờ có giá do các tổ chức tài chính phát hành… Tất cả đều là chứng khoán nợ, mỗi loại gắn liền với một cấp độ an toàn khác nhau.
Có lần, tôi mua trái phiếu của một công ty bất động sản tầm trung, lãi suất danh nghĩa lên đến 12% một năm. Nếu so sánh với lãi ngân hàng phổ biến khoảng 7-8%, thì đó là con số không hề nhỏ. Tuy nhiên, sau đó thị trường bất động sản chững lại, giá cổ phiếu của công ty này rớt xuống đáy. Dù tôi nắm trái phiếu chứ không phải cổ phiếu, vẫn có những lo lắng: liệu doanh nghiệp có đủ khả năng trả lãi và gốc? Rất may, công ty vẫn tồn tại và thực hiện nghĩa vụ tài chính, nhưng trải nghiệm này cho tôi thấy rõ hai mặt của một khoản đầu tư lãi cao – rủi ro cũng “chực chờ” không kém.
3. Chứng Khoán Nợ Và Cách Thức Hoạt Động
Hãy tưởng tượng doanh nghiệp cần 100 tỷ đồng để phát triển dự án mới. Thay vì đi vay ngân hàng, họ có thể phát hành chứng khoán nợ, gọi vốn từ nhiều nhà đầu tư. Mỗi nhà đầu tư sẽ mua một phần của khoản vay, đổi lại họ được doanh nghiệp cam kết trả lãi suất định kỳ (tháng, quý, năm) và hoàn gốc khi đến hạn. Khi bạn cầm chứng khoán nợ, bạn có quyền nhận lãi theo tỷ lệ mà công ty hứa trả, bất kể lợi nhuận của dự án thế nào. Dĩ nhiên, nếu doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ quá nặng hoặc phá sản, nghĩa vụ trả nợ có thể bị ảnh hưởng.
Với chứng khoán nợ, yếu tố mấu chốt là uy tín, khả năng trả nợ của tổ chức phát hành. Chắc chắn, trái phiếu chính phủ an toàn hơn nhiều so với một công ty mới thành lập. Tôi từng nghe bạn hỏi: “Nếu doanh nghiệp A vỡ nợ, phải chăng khoản đầu tư của mình đổ sông đổ biển?” Rất tiếc, câu trả lời thường là “Có thể mất một phần hoặc toàn bộ vốn.” Đó là lý do người chơi chứng khoán nợ thường theo dõi sát xếp hạng tín nhiệm (nếu có), tình hình kinh doanh của doanh nghiệp, các chỉ số nợ vay, và cả bối cảnh kinh tế vĩ mô như lãi suất ngân hàng, chính sách tiền tệ. Một khi nắm rõ cách thức hoạt động, bạn sẽ hiểu vì sao loại tài sản này vừa an toàn vừa ẩn chứa yếu tố rủi ro.
4. Lợi Ích Và Hấp Dẫn Của Chứng Khoán Nợ
Nhiều người thích cổ phiếu vì có thể nhân đôi, nhân ba tài khoản khi thị trường bùng nổ. Nhưng thử nghĩ xem, những giai đoạn thị trường lao dốc thì sao? Không ít nhà đầu tư phải “ôm hận” với khoản lỗ hơn 50%. Ở chiều ngược lại, chứng khoán nợ thường ổn định hơn. Bạn mua trái phiếu, bạn biết trước được mức lãi suất mỗi kỳ. Nếu nắm giữ đến đáo hạn, khoản gốc của bạn được hoàn lại, tất nhiên với điều kiện doanh nghiệp thực hiện đúng cam kết. Điều này khá phù hợp với người thích sự chắc chắn, muốn tạo một nguồn thu nhập cố định.
Bên cạnh đó, chứng khoán nợ còn mang tính linh hoạt. Bạn có thể mua bán nó trên thị trường thứ cấp, giống như giao dịch cổ phiếu. Nếu muốn rút tiền sớm hoặc chốt lời, bạn hoàn toàn có thể bán lại khi giá đang cao, miễn là tìm được bên mua. Tôi từng thực hiện một giao dịch trái phiếu khi thấy thị trường lãi suất giảm, giá trái phiếu trên sàn tăng. Nhờ đó, thay vì chờ đến lúc đáo hạn, tôi đã “hái” lợi nhuận sớm. Sự hấp dẫn ở chỗ, bạn không chỉ thu lãi suất, mà còn có khả năng hưởng chênh lệch giá.
Ảnh trên: Chứng khoán nợ thường ổn định hơn, bên cạnh đó chứng khoán nợ còn mang tính linh hoạt. Bạn có thể mua bán nó trên thị trường thứ cấp, giống như giao dịch cổ phiếu.
5. Rủi Ro Tiềm Ẩn Với Nhà Đầu Tư
Dù chứng khoán nợ được xem là kênh đầu tư an toàn hơn cổ phiếu, không có nghĩa là không có rủi ro. Không ít câu chuyện xôn xao về trái phiếu doanh nghiệp đã quá hạn trả gốc, gia hạn thêm mà vẫn chưa thanh toán. Đó chính là rủi ro vỡ nợ, hoặc chậm thanh toán. Nhất là khi thị trường tài chính gặp khủng hoảng, lãi suất tăng cao hoặc công ty gặp vấn đề thanh khoản, nguy cơ mất một phần vốn là hoàn toàn có thể.
Ngoài ra, rủi ro lãi suất cũng rất đáng quan tâm. Khi lãi suất thị trường lên, giá trái phiếu cũ (với lãi suất cố định thấp hơn) có thể giảm. Nghĩa là nếu bạn muốn bán giữa chừng, có thể bạn phải bán lỗ so với giá mua ban đầu. Ngược lại, khi lãi suất thị trường giảm, giá trái phiếu cũ lãi suất cao sẽ tăng. Thế nên, một phần cuộc chơi chứng khoán nợ cũng phụ thuộc khá nhiều vào biến động lãi suất của ngân hàng, chính sách điều hành tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước. Nếu bạn nắm bắt tốt chu kỳ lãi suất, bạn có thể kiếm tiền từ chênh lệch giá, còn không, bạn chỉ nên giữ đến đáo hạn để hưởng lãi đều đặn.
6. Những Tiêu Chí Đánh Giá Khi Lựa Chọn Chứng Khoán Nợ
Bạn đã từng mắc sai lầm gì trong đầu tư? Tôi thì có lần hớn hở mua trái phiếu lãi suất cao mà “quên” đọc kỹ báo cáo tài chính của công ty phát hành. Vài tháng sau, công ty dính scandal, giá trái phiếu trên sàn lao dốc, ai cũng tháo chạy. May mắn là doanh nghiệp vẫn xoay xở trả lãi, nhưng tôi bàng hoàng trước nguy cơ mất trắng. Kinh nghiệm rút ra: đừng bị lóa mắt bởi lãi suất cao. Nếu tổ chức phát hành có “sức khỏe” tài chính yếu, bạn có thể đang cầm trên tay “bom nổ chậm.”
Vậy làm sao đánh giá đúng? Thứ nhất, nhìn vào thương hiệu, uy tín, xếp hạng tín nhiệm (nếu có) của doanh nghiệp. Thứ hai, kiểm tra các chỉ số như tỷ lệ nợ/vốn chủ sở hữu, dòng tiền kinh doanh, lợi nhuận ròng. Thứ ba, xem xét mục đích huy động vốn: họ dùng để mở rộng sản xuất hay chi trả nợ cũ? Sau đó, theo dõi thị trường thứ cấp, so sánh giá trái phiếu, lãi suất danh nghĩa với thị trường hiện tại. Quan sát cả chu kỳ kinh tế: nếu đang giai đoạn suy thoái, nhu cầu vốn khó khăn, lãi suất cao, việc trả nợ trở nên áp lực hơn. Những tiêu chí này nghe có vẻ phức tạp, nhưng tin tôi đi, chỉ một sai lầm nhỏ thôi cũng khiến bạn phải nuối tiếc.
7. Chiến Lược Đầu Tư Chứng Khoán Nợ Trong Danh Mục Cá Nhân
Tôi có một người bạn chỉ thích mua cổ phiếu “nóng,” lướt sóng liên tục, nhưng cuối cùng cũng tìm đến chứng khoán nợ để ổn định danh mục. Lý do là anh ấy muốn “khóa” một phần lợi nhuận an toàn, tránh rủi ro “cổ phiếu giảm sàn” khi thị trường biến động. Mô hình đầu tư này gọi là “phân bổ tài sản,” tức là bạn không bỏ hết tiền vào một loại chứng khoán, mà kết hợp cả cổ phiếu, chứng khoán nợ, tiền gửi… tùy mức độ chấp nhận rủi ro. Phần nào bạn sẵn sàng mạo hiểm, phần nào bạn muốn an toàn, đó là bài toán mỗi nhà đầu tư cần tự giải.
Bạn có chiến lược quản lý vốn ra sao? Một số người đặt quy tắc 70/30: 70% vào cổ phiếu, 30% vào trái phiếu. Có người ngược lại, 30% cổ phiếu, 70% trái phiếu, vì họ không muốn mất ngủ khi thị trường “rung lắc.” Bạn cũng có thể đầu tư vào chứng khoán nợ ngắn hạn, lãi suất thấp nhưng linh hoạt thanh khoản, hoặc trái phiếu dài hạn, lãi suất cao hơn nhưng ít biến động. Tất cả phụ thuộc vào mục tiêu tài chính và khẩu vị rủi ro của bạn.
Ảnh trên: Bạn nên “phân bổ tài sản,” không bỏ hết tiền vào một loại chứng khoán, mà kết hợp cả cổ phiếu, chứng khoán nợ, tiền gửi… tùy mức độ chấp nhận rủi ro.
8. Thực Trạng Thị Trường Chứng Khoán Nợ Tại Việt Nam
Trong vài năm gần đây, không chỉ Việt Nam mà toàn thế giới đều chứng kiến nhiều biến động về lãi suất, chính sách tiền tệ. Riêng nước ta, thị trường trái phiếu doanh nghiệp bùng nổ, rồi gặp những khó khăn do một số vụ vỡ nợ, chậm thanh toán khiến nhà đầu tư lo ngại. Ví dụ, giai đoạn 2021 – 2022, không ít công ty bất động sản phát hành lượng lớn trái phiếu với lãi suất hấp dẫn, nhưng khi thị trường đi xuống, họ chậm trả gốc lãi, gây xôn xao dư luận. Chính phủ phải ban hành nhiều quy định mới để siết lại tiêu chuẩn phát hành, đảm bảo tính minh bạch.
Song, với những công ty uy tín, trái phiếu vẫn là kênh hút vốn hiệu quả, lãi suất ở mức vừa phải, phù hợp cho nhà đầu tư dài hạn. Tôi từng để ý có những nhà đầu tư nước ngoài gom khá nhiều trái phiếu chính phủ Việt Nam, vì tin tưởng vào triển vọng phát triển kinh tế. Đây là dấu hiệu tích cực, cho thấy chứng khoán nợ trong tương lai còn rộng mở. Nhưng bạn nên cảnh giác với những mô hình “lãi suất cực cao,” “cam kết mua lại với giá trên trời,” vì thường đi kèm rủi ro mất vốn lớn.
9. Làm Sao Quản Trị Rủi Ro Khi Đầu Tư Chứng Khoán Nợ
Bạn đã có phương pháp đầu tư nào giúp giảm thiểu rủi ro? Cá nhân tôi tin vào việc nghiên cứu kỹ trước khi mua, đa dạng hóa tổ chức phát hành, kỳ hạn, và thường xuyên theo dõi biến động lãi suất. Nếu tôi cảm thấy công ty có dấu hiệu tài chính xấu đi, tôi sẵn sàng bán trước hạn (dù có thể lãi ít hơn kỳ vọng) để bảo toàn vốn. Thị trường thứ cấp có lúc trầm lắng, thanh khoản không cao, nhưng vẫn luôn có cơ hội thoát hàng nếu bạn không quá tham.
Cũng nên cân nhắc kỹ việc mua chứng khoán nợ bằng tiền vay ký quỹ (margin). Mặc dù trên thực tế, việc dùng đòn bẩy cho trái phiếu không phổ biến như cổ phiếu, nhưng vẫn có người “tận dụng” đòn bẩy khác nhau. Nếu lãi vay cao hơn lãi trái phiếu, bạn lỗ ngay tức khắc. Nếu bạn đang trong giai đoạn tìm kiếm an toàn, cách tốt nhất vẫn là dùng tiền nhàn rỗi, tránh vay nợ để đầu tư chứng khoán nợ.
10. Trường Hợp Thực Tế Về Khả Năng Tạo Thu Nhập Ổn Định
Tôi từng gặp một nhà đầu tư lớn tuổi, bà đã “chia tay” cổ phiếu từ lâu vì sợ rủi ro. Bà nói: “Trái phiếu chính phủ hay một vài công ty lớn cho tôi nguồn thu nhập hàng quý, tuy không nhiều nhưng chắc chắn.” Với người ấy, lãi suất 8-10% mỗi năm là đủ, so với gửi ngân hàng thì vẫn tốt hơn một chút, lại có thể linh hoạt bán khi cần tiền. Câu chuyện của bà minh họa hoàn hảo cho một lối đầu tư “ăn chắc mặc bền,” đặc biệt với người hướng đến sự an tâm.
Tuy vậy, tôi cũng biết nhiều bạn trẻ lại thích lối sống năng động, chấp nhận rủi ro, vì mong muốn lãi kép cao hơn. Họ chỉ xem chứng khoán nợ như phần nhỏ trong danh mục. Dù bạn chọn cách nào, miễn bạn hiểu được chứng khoán nợ luôn có chỗ đứng riêng trên thị trường. Đó là kênh hỗ trợ dòng tiền ổn định, tránh được những “cơn sóng thần” của cổ phiếu. Đôi lúc, trái phiếu cũng có những “con sóng” riêng, nhất là khi mặt bằng lãi suất thay đổi đột ngột.
Ảnh trên: Miễn là bạn hiểu được chứng khoán nợ luôn có chỗ đứng riêng trên thị trường.Đó là kênh hỗ trợ dòng tiền ổn định, tránh được những “cơn sóng thần” của cổ phiếu.
11. So Sánh Chứng Khoán Nợ Và Cổ Phiếu
Bạn học được gì từ cú sập thị trường nào đó? Tôi còn nhớ cú lao dốc VN-Index năm 2018, hay những đợt điều chỉnh mạnh năm 2022. Cổ phiếu “bốc hơi” nhanh chóng, nhiều người hoang mang cắt lỗ. Còn những ai nắm giữ trái phiếu chất lượng tốt, họ chỉ việc chờ lãi định kỳ. Dù giá trái phiếu có thể tạm thời giảm, nhưng nếu đến hạn, doanh nghiệp vẫn trả đầy đủ gốc lãi thì coi như “an toàn.” Tất nhiên, chúng ta đang giả định tổ chức phát hành không có sự cố nào nghiêm trọng.
Nếu so sánh, cổ phiếu có thể mang lại lợi nhuận vượt trội hơn trong trường hợp thị trường khởi sắc. Ngược lại, chứng khoán nợ thiên về sự chắc chắn, thu nhập ổn định hơn. Sự khác biệt cơ bản là cổ phiếu đại diện cho quyền sở hữu, biến động theo kỳ vọng lợi nhuận của doanh nghiệp, còn trái phiếu hay tín phiếu thể hiện nghĩa vụ trả nợ. Bạn muốn tham gia với tư cách “chủ sở hữu” hay “chủ nợ”? Mỗi con đường dẫn đến một phong cách đầu tư riêng.
12. Có Nên Xem Xét Thời Điểm Mua Bán Chứng Khoán Nợ
Trái phiếu không hẳn là “mua và giữ đến ngày đáo hạn,” bạn vẫn có thể lướt sóng chứng khoán nợ, đặc biệt khi lãi suất thị trường thay đổi. Ví dụ, bạn mua trái phiếu với lãi suất danh nghĩa 10%/năm khi mặt bằng lãi ngân hàng chỉ 7%. Nếu lãi suất thị trường tiếp tục giảm còn 6%, giá trái phiếu bạn nắm giữ sẽ tăng, vì nó trở nên hấp dẫn hơn. Bạn có thể bán ra kiếm lời.
Nhưng bạn cũng cần cẩn trọng, vì thanh khoản của thị trường trái phiếu, tín phiếu thường kém hơn cổ phiếu. Có những loại trái phiếu doanh nghiệp gần như ít giao dịch, muốn bán sớm phải chấp nhận “cắt lãi.” Do vậy, nếu chiến lược của bạn là lướt sóng, bạn nên chọn các trái phiếu được niêm yết, có khối lượng giao dịch đủ lớn, hoặc chọn đối tác sẵn sàng mua lại.
13. Tác Động Của Yếu Tố Kinh Tế Vĩ Mô Và Chính Sách
Tôi đã thấy rõ cảnh lãi suất thả nổi gây khó khăn cho cả thị trường cổ phiếu lẫn trái phiếu. Khi ngân hàng nâng lãi suất, nhà đầu tư dễ dàng rút tiền khỏi các kênh rủi ro, quay về gửi tiết kiệm. Doanh nghiệp phát hành trái phiếu phải trả lãi cao hơn để thu hút tiền. Điều này có thể dẫn đến những “cú sốc” cho công ty có đòn bẩy tài chính lớn, nhất là mảng bất động sản khi chi phí vay tăng vọt. Từ đó, rủi ro vỡ nợ cũng tăng theo. Ngược lại, nếu nhà nước hạ lãi suất, doanh nghiệp có chi phí vốn rẻ hơn, nợ trái phiếu cũ với lãi suất cao có khi được mua lại hoặc tái cơ cấu, nhà đầu tư nhận được lợi thế chênh lệch giá.
Vì vậy, một trong những việc nhà đầu tư chứng khoán nợ thường làm là theo dõi sát sao các động thái của Ngân hàng Nhà nước, cập nhật tin tức kinh tế, lạm phát, chính sách tài khóa, cùng với “sức khỏe” doanh nghiệp. Nghe có vẻ phức tạp, nhưng nếu bạn đủ kiên nhẫn nghiên cứu, bạn sẽ tìm ra thời điểm và loại chứng khoán nợ phù hợp.
14. Chứng Khoán Nợ Và Tài Sản An Toàn
Ảnh trên: Ở Việt Nam, trái phiếu chính phủ cũng được xem là an toàn nhất, lãi suất thấp hơn nhưng ổn định, thanh khoản trên sàn tương đối cao.
Có người ví von chứng khoán nợ của Chính phủ giống như “hầm trú ẩn” khi thị trường chứng khoán rung lắc. Trong khủng hoảng, nhiều nhà đầu tư quốc tế rót tiền vào trái phiếu chính phủ Mỹ, Đức, Nhật Bản… Vì đó là kênh gần như “không thể vỡ nợ.” Tuy không thể khẳng định 100%, nhưng xác suất rủi ro rất thấp. Ở Việt Nam, trái phiếu chính phủ cũng được xem là an toàn nhất, lãi suất thấp hơn nhưng ổn định, thanh khoản trên sàn tương đối cao. Nếu bạn muốn tìm “bến đỗ” cho khoản tiền ngắn hạn, trái phiếu chính phủ cũng là lựa chọn đáng cân nhắc, thay vì gửi tiết kiệm ngân hàng. Hãy so sánh lãi suất, kỳ hạn, tính linh hoạt rút vốn để chọn giải pháp tối ưu.
15. Bạn Đã Từng Tham Khảo Ý Kiến Chuyên Gia?
Nếu bạn còn băn khoăn, không biết nên chọn loại chứng khoán nợ nào, kỳ hạn mấy năm, lãi suất ra sao, hoặc cách phân bổ vốn thế nào cho an toàn, đây có thể là lúc bạn cần hỗ trợ. Tôi từng mày mò một mình, tự ra quyết định, rồi nhiều lần “tiến thoái lưỡng nan” khi tình hình doanh nghiệp phát hành chuyển biến xấu. Sau này, tôi nhận ra rằng có những dịch vụ tư vấn đầu tư chuyên nghiệp, đồng hành cùng nhà đầu tư từ khi lập kế hoạch đến lúc chốt lời, tái cơ cấu danh mục. Nói đơn giản, nếu bạn là nhà đầu tư mới, việc có người sát cánh, chỉ dẫn sẽ đỡ loay hoay hơn rất nhiều.
Tôi biết đến một nơi chuyên về tư vấn đầu tư cá nhân, không chỉ gợi ý mua bán, mà còn tập trung bảo vệ vốn, hướng đến lợi nhuận ổn định, xây dựng kế hoạch trung dài hạn và cá nhân hóa theo nhu cầu từng người. Đối với thị trường đầy hỗn loạn, cảm giác có một chuyên gia cùng theo dõi danh mục, xác định rủi ro, đề xuất giải pháp đầu tư được xem là “liều thuốc an tâm.” Khi có người đồng hành, không những bạn tránh được những sai lầm cơ bản, mà còn “tối ưu” hơn chiến lược, tận dụng được thời điểm thị trường thuận lợi để nâng cao lợi suất.
16. Xu Hướng Phát Triển Và Cơ Hội Tương Lai
Trong một vài năm tới, dự đoán thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tiếp tục mở rộng. Nhiều công ty tiềm năng ra đời, nhu cầu huy động vốn tăng cao. Khi nền kinh tế phục hồi và lãi suất hạ nhiệt, chứng khoán nợ có thể trở thành kênh gọi vốn hấp dẫn, đặc biệt trái phiếu doanh nghiệp từ những tên tuổi lớn. Tuy vẫn sẽ có những “lỗ hổng” ở nhóm doanh nghiệp yếu, đây là lúc nhà đầu tư tinh ý có thể “nhặt kim cương” giữa “cát sỏi.”
Đọc bài này xong, bạn có thể làm gì? Thứ nhất, thử xem trong danh mục hiện tại, bạn đã có loại tài sản nào ổn định như chứng khoán nợ chưa? Thứ hai, kiểm tra lại mục tiêu tài chính, khẩu vị rủi ro. Thứ ba, tìm hiểu thông tin về những tổ chức phát hành uy tín, hoặc tham khảo chuyên gia để chọn mặt gửi vàng. Thay vì lao theo những “cơn sốt” lãi suất cao, hãy cân nhắc tính minh bạch, năng lực trả nợ. Thứ tư, nắm bắt xu hướng lãi suất, chính sách tiền tệ: khi lãi suất hạ dần, trái phiếu cũ lãi cao thường lên giá. Ngược lại, khi lãi suất tăng, bạn có thể tìm kiếm trái phiếu mới với mức lãi tốt hơn, nhưng hãy cẩn trọng khâu đánh giá rủi ro vỡ nợ.
17. Đúc Kết Kinh Nghiệm Về Chứng Khoán Nợ
Bạn đã rút ra được kinh nghiệm gì sau mỗi lần thua lỗ? Cá nhân tôi học được rằng: (1) tìm hiểu kỹ tổ chức phát hành trước khi rót tiền; (2) không quá tham lãi suất cao; (3) theo dõi chặt chẽ biến động thị trường, đặc biệt lãi suất; (4) xác định rõ mục tiêu đầu tư (thu nhập ổn định hay “lướt sóng” chênh lệch giá). Ngoài ra, luôn để ý thời gian đáo hạn trái phiếu, tính thanh khoản, phương án thanh toán lãi và gốc. Có trường hợp trái phiếu doanh nghiệp hứa hẹn lãi suất 12%/năm, nhưng trả lãi bằng sản phẩm, chiết khấu bất động sản, hoặc quy đổi bằng cổ phiếu, bạn có thể thích hoặc không, tùy khẩu vị.
Điều quan trọng là bạn cảm thấy “thoải mái” với khoản đầu tư của mình. Nếu liên tục lo lắng, mất ngủ vì sợ công ty phát hành vỡ nợ, rõ ràng đây không phải kênh phù hợp cho bạn. Cũng giống như cổ phiếu, chứng khoán nợ đòi hỏi bạn phải có sự chuẩn bị nhất định, không nên “nhắm mắt đưa chân.”
Ảnh trên: Không nên quá tham lãi suất cao.
18. Một Lần Nhắc Nhở Về Quản Trị Tài Chính Cá Nhân
Tôi từng thấy vài người dốc toàn bộ tiền lẫn vay mượn vào một lô trái phiếu lãi suất 15%, cuối cùng công ty không trả được gốc đúng hạn. Họ rơi vào tình trạng nợ nần chồng chất. Đó là một bi kịch. Vậy nên, dù hình thức này nghe có vẻ an toàn, bạn đừng bao giờ đánh cược cả gia tài mà không tìm hiểu kỹ. Chứng khoán nợ vẫn là một khoản đầu tư, và đã gọi là đầu tư thì luôn có rủi ro. Hãy quản trị tài chính một cách khôn ngoan.
Nếu bạn đang ở độ tuổi 22, bắt đầu có khoản tiền tiết kiệm, muốn làm quen với thị trường chứng khoán, có thể mua một ít trái phiếu chính phủ hoặc trái phiếu doanh nghiệp tốt để hiểu dần cách thức vận hành. Sau này, khi tích lũy đủ kiến thức, bạn hoàn toàn có thể nâng cao tỷ trọng, thêm các kênh đầu tư khác. Đừng quên trau dồi liên tục, vì thế giới tài chính thay đổi chóng mặt, không phải điều gì hôm qua đúng thì hôm nay cũng đúng.
19. Cân Nhắc Hợp Tác Với Đơn Vị Tư Vấn Chuyên Nghiệp
Bạn đã có phương pháp đầu tư nào bền vững cho riêng mình? Thật ra, không dễ để tự mình “cân đo đong đếm” mọi thứ, nhất là khi bạn còn bận rộn công việc chính. Đối với người mới tham gia, hoặc người đang đầu tư nhưng thua lỗ, có một chuyên gia cùng lên phương án, xem xét danh mục, lường trước rủi ro là điều vô cùng quý giá. Tại sao? Vì họ có kinh nghiệm, thấu hiểu thị trường, không chỉ về cổ phiếu mà còn am tường chứng khoán nợ. Chẳng hạn, có nơi như CASIN – công ty tư vấn đầu tư cá nhân hướng đến bảo vệ vốn, mang lại lợi nhuận ổn định, đồng hành trung dài hạn, chiến lược cá nhân hóa cho từng khách hàng. Đây là một giải pháp bạn có thể tham khảo nếu muốn an tâm hơn trong hành trình đầu tư, nhất là khi thị trường biến động.
20. Kết Lại Và Hành Động Tiếp Theo
Có lúc, tôi tự hỏi: “Chứng khoán nợ có thật sự là lựa chọn hoàn hảo cho nhà đầu tư an toàn?” Câu trả lời: Không có gì tuyệt đối. Nhưng chứng khoán nợ chắc chắn là một mảnh ghép quan trọng nếu bạn muốn đa dạng hóa danh mục, tạo dòng tiền ổn định, giảm bớt áp lực từ những cơn sóng cổ phiếu. Thị trường Việt Nam đang phát triển, nhiều cơ hội nhưng cũng lắm cạm bẫy. Vì thế, hiểu rõ khái niệm, cơ chế hoạt động, nắm vững kỹ năng phân tích, quản trị rủi ro là chìa khóa để bạn “sống khỏe” và “sống lâu” trong cuộc chơi này.
Bạn đã từng học được gì từ cú sập thị trường nào đó? Bạn đã từng hối hận vì mua trái phiếu lãi cao nhưng rủi ro tiềm ẩn? Nếu chưa, hãy coi như bạn may mắn, nhưng đừng chủ quan. Bài viết này, mong rằng, đã trang bị cho bạn góc nhìn tổng quan, cùng một số kinh nghiệm trong hành trình chinh phục chứng khoán nợ. Bước tiếp theo, bạn có thể tìm kiếm thông tin từ các sàn giao dịch, tham khảo báo cáo của doanh nghiệp, đọc tài liệu hướng dẫn, tham dự các buổi hội thảo tài chính. Và nếu bạn thấy “quá sức,” đừng ngại tìm sự hỗ trợ từ nhà tư vấn dày dạn.
Sau tất cả, điều quan trọng nhất không chỉ là biết chứng khoán nợ là gì, mà còn là cách bạn sử dụng nó để phục vụ mục tiêu tài chính của mình. Mỗi người có một câu chuyện, một khoản vốn, một kỳ vọng khác nhau. Hãy lắng nghe bản thân, tìm hiểu thị trường, và ra quyết định có trách nhiệm. Chúc bạn gặt hái được thành công, dù bạn chọn cổ phiếu, chứng khoán nợ, hay bất kỳ kênh đầu tư nào khác. Quan trọng vẫn là bạn hiểu rõ nó, làm chủ cuộc chơi và không ngừng học hỏi. Chúc bạn thành công!