Còn nhớ cách đây 5 năm, khi tôi lần đầu nghe về CFA là gì từ một anh bạn làm quản lý quỹ, anh ấy nói: “Em à, muốn thăng tiến trong ngành tài chính thì phải có tấm bằng này”. Lúc đó tôi chỉ gật đầu lia lịa mà chẳng hiểu chứng chỉ CFA thực sự mang lại điều gì. Mãi đến khi bản thân trải qua hành trình chinh phục nó, tôi mới thấu hiểu tại sao người ta gọi đây là “tấm vé vàng” của ngành tài chính. Hôm nay, hãy cùng tôi khám phá tất tần tật về chứng chỉ CFA là gì và liệu nó có phù hợp với bạn không nhé!
1. CFA Là Gì – Hiểu Đúng Về Chứng Chỉ Danh Giá Nhất Ngành Tài Chính
CFA (Chartered Financial Analyst) là chứng chỉ chuyên môn cao cấp trong lĩnh vực phân tích tài chính và quản lý đầu tư, được cấp bởi CFA Institute – tổ chức phi lợi nhuận toàn cầu có trụ sở tại Mỹ. Khi hỏi CFA là chứng chỉ gì, nhiều người thường nghĩ đơn giản là một tấm bằng về tài chính. Nhưng thực tế, đây là cả một hệ thống kiến thức khổng lồ về đầu tư, phân tích tài chính, quản lý danh mục và đạo đức nghề nghiệp.
Bạn có biết rằng hiện chỉ có khoảng 170.000 người trên toàn thế giới sở hữu chứng chỉ CFA? Con số này thực sự rất nhỏ so với hàng triệu người làm trong ngành tài chính. Điều này cho thấy độ khó và giá trị của tấm bằng này như thế nào. Tại Việt Nam, theo thống kê mới nhất, chỉ có khoảng 500-600 người có CFA là bằng gì mà nhiều nhà tuyển dụng săn đón.
Khi tôi bắt đầu học CFA, điều đầu tiên khiến tôi choáng ngợp là khối lượng kiến thức. Chương trình được chia thành 3 cấp độ (Level I, II, III), mỗi cấp độ yêu cầu tối thiểu 300 giờ học. Nhưng thực tế, hầu hết mọi người phải dành 400-500 giờ cho mỗi level. Tổng cộng, bạn sẽ phải “gặm nhấm” khoảng 1.500 giờ học trong ít nhất 2-3 năm!
Ảnh trên: CFA Là Gì
2. Tại Sao CFA Được Coi Là “Tiêu Chuẩn Vàng” Trong Ngành?
Có lần tôi tham dự một hội thảo về đầu tư tại TP.HCM, diễn giả – một Portfolio Manager của quỹ ngoại – chia sẻ: “Trong 20 năm làm việc, tôi chưa gặp ai có chứng chỉ CFA mà kiến thức kém”. Câu nói này không phải ngẫu nhiên. CFA được công nhận toàn cầu bởi độ khó và tính thực tiễn của nó.
Chương trình học CFA bao gồm 10 môn học chính: Ethical and Professional Standards (Chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp), Quantitative Methods (Phương pháp định lượng), Economics (Kinh tế học), Financial Reporting and Analysis (Báo cáo và phân tích tài chính), Corporate Finance (Tài chính doanh nghiệp), Portfolio Management (Quản lý danh mục), Equity Investments (Đầu tư cổ phiếu), Fixed Income (Đầu tư trái phiếu), Derivatives (Phái sinh), và Alternative Investments (Đầu tư thay thế).
Điều đặc biệt là chứng chỉ CFA là gì nếu không phải là sự kết hợp hoàn hảo giữa lý thuyết học thuật và thực hành nghề nghiệp? Mỗi case study trong chương trình đều được lấy từ tình huống thực tế. Ví dụ, khi học về định giá cổ phiếu, bạn sẽ phân tích các công ty niêm yết thực sự với số liệu tài chính cập nhật.
3. Học CFA Để Làm Gì – Cơ Hội Nghề Nghiệp Mở Ra Như Thế Nào?
“Em có CFA chưa?” – Đây là câu hỏi tôi thường nghe khi phỏng vấn vào các vị trí cao trong ngành tài chính. Học CFA không chỉ để có tấm bằng, mà còn mở ra vô vàn cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn.
Theo khảo sát của CFA Institute năm 2024, những vị trí phổ biến nhất cho người có chứng chỉ CFA bao gồm: Portfolio Manager (23%), Research Analyst (15%), Risk Manager (12%), Investment Banking Analyst (10%), và C-level executives (8%). Tại Việt Nam, nhu cầu tuyển dụng người có CFA là chứng chỉ gì mà các công ty chứng khoán, ngân hàng, quỹ đầu tư luôn khát khao đang tăng mạnh.
Về mặt thu nhập, một Research Analyst có CFA tại Việt Nam có thể nhận mức lương khởi điểm từ 25-35 triệu/tháng, cao hơn 30-50% so với người không có chứng chỉ. Với Portfolio Manager, con số này có thể lên tới 50-100 triệu/tháng hoặc hơn, tùy thuộc vào quy mô quỹ quản lý.
Nhưng quan trọng hơn cả tiền bạc, học CFA giúp bạn có tư duy đầu tư chuyên nghiệp. Bạn sẽ biết cách phân tích một công ty từ A-Z, từ báo cáo tài chính đến chiến lược kinh doanh. Bạn hiểu rõ các loại rủi ro và cách quản lý chúng. Đặc biệt, bạn được đào tạo về đạo đức nghề nghiệp – điều cực kỳ quan trọng trong ngành tài chính.
Ảnh trên: Học CFA giúp bạn có tư duy đầu tư chuyên nghiệp. Bạn sẽ biết cách phân tích một công ty từ A-Z, từ báo cáo tài chính đến chiến lược kinh doanh. Bạn hiểu rõ các loại rủi ro và cách quản lý chúng. Đặc biệt, bạn được đào tạo về đạo đức nghề nghiệp – điều cực kỳ quan trọng trong ngành tài chính.
4. Lộ Trình Chinh Phục CFA – Từ Level I Đến Level III
Khi quyết định học CFA, bạn cần chuẩn bị tâm lý cho một hành trình dài. Level I tổ chức 4 lần/năm (tháng 2, 5, 8, 11), trong khi Level II và III chỉ có 2 lần (tháng 5 và 11). Điều này có nghĩa là nhanh nhất bạn cũng cần 1.5-2 năm để hoàn thành cả 3 level.
Level I tập trung vào kiến thức nền tảng với 180 câu hỏi trắc nghiệm trong 2 phiên thi (mỗi phiên 2 giờ 15 phút). Tỷ lệ đậu trung bình chỉ khoảng 40-45%. Tôi còn nhớ cảm giác căng thẳng khi lần đầu bước vào phòng thi, xung quanh toàn những gương mặt quyết tâm và lo lắng.
Level II được coi là khó nhất với 88 câu hỏi dạng case study. Bạn phải đọc hiểu tình huống thực tế và áp dụng kiến thức để giải quyết vấn đề. Tỷ lệ đậu chỉ khoảng 35-40%. Nhiều người phải thi lại 2-3 lần mới qua được level này.
Level III tập trung vào quản lý danh mục và quản lý tài sản, với cả câu hỏi tự luận và trắc nghiệm. Dù tỷ lệ đậu cao hơn (khoảng 50-55%), nhưng áp lực không hề giảm vì đây là cửa ải cuối cùng.
5. Chi Phí Thi CFA – Khoản Đầu Tư Xứng Đáng Cho Tương Lai
“Phí thi CFA bao nhiêu?” là câu hỏi tôi thường được hỏi. Thực tế, đây không phải khoản nhỏ. Phí đăng ký một lần (enrollment fee) là 350 USD. Phí thi CFA cho mỗi level dao động từ 1,000-1,250 USD nếu đăng ký sớm, và có thể lên tới 1,550 USD nếu đăng ký muộn.
Tổng cộng, nếu bạn pass cả 3 level trong lần thi đầu tiên (điều hiếm khi xảy ra), chi phí tối thiểu cũng khoảng 3,350 USD (khoảng 80 triệu VND). Nhưng thực tế, với việc nhiều người phải thi lại, chi phí có thể lên tới 5,000-7,000 USD.
Ngoài phí thi CFA, bạn còn phải tính đến chi phí học liệu. Bộ sách chính thức của CFA Institute có giá khoảng 300-400 USD/level. Nhiều người chọn mua thêm tài liệu của Kaplan Schweser hoặc tham gia các khóa luyện thi với chi phí 10-30 triệu VND/khóa.
Tuy nhiên, hãy xem đây là khoản đầu tư chứ không phải chi phí. Với mức lương tăng thêm sau khi có chứng chỉ CFA, bạn có thể hoàn vốn chỉ trong 1-2 năm đầu tiên.
Ảnh trên: Phí thi CFA cho mỗi level dao động từ 1,000-1,250 USD nếu đăng ký sớm, và có thể lên tới 1,550 USD nếu đăng ký muộn.
6. Điều Kiện Thi CFA – Ai Có Thể Tham Gia?
Nhiều bạn trẻ hỏi tôi: “Em mới năm 3 đại học, có thể học CFA được không?”. Tin vui là CFA Institute đã nới lỏng điều kiện từ năm 2023. Bạn có thể đăng ký thi Level I khi còn 23 tháng nữa là tốt nghiệp đại học (tức là từ đầu năm 3).
Điều kiện cụ thể để đăng ký CFA là bằng gì mà bạn cần đáp ứng:
– Có bằng cử nhân hoặc sắp tốt nghiệp (trong vòng 23 tháng)
– Hoặc có 4 năm kinh nghiệm làm việc
– Hoặc kết hợp giữa học vấn và kinh nghiệm tổng cộng 4 năm
– Có hộ chiếu còn hạn để làm thủ tục thi
Đặc biệt, không yêu cầu chuyên ngành cụ thể! Tôi biết nhiều bạn học IT, kỹ thuật, thậm chí y khoa chuyển sang tài chính thông qua chứng chỉ CFA.
8. Kinh Nghiệm Học CFA Hiệu Quả – Bí Quyết Từ Người Đi Trước
Ảnh trên: Đầu tiên, hãy lập kế hoạch học tập chi tiết. Với 300 giờ học cho mỗi level, nếu bạn học 2 giờ/ngày, bạn cần ít nhất 5 tháng chuẩn bị. Nhưng thực tế, hãy dành 6-7 tháng để có thời gian ôn tập.
Sau 3 năm vật lộn với học CFA, tôi rút ra được một số kinh nghiệm quý báu muốn chia sẻ với bạn. Đầu tiên, hãy lập kế hoạch học tập chi tiết. Với 300 giờ học cho mỗi level, nếu bạn học 2 giờ/ngày, bạn cần ít nhất 5 tháng chuẩn bị. Nhưng thực tế, hãy dành 6-7 tháng để có thời gian ôn tập.
Thứ hai, đừng chỉ đọc lý thuyết. CFA là chứng chỉ gì nếu không phải là sự kết hợp giữa kiến thức và kỹ năng thực hành? Hãy làm thật nhiều bài tập, đặc biệt là câu hỏi từ các kỳ thi trước. Tôi thường dành 40% thời gian đọc lý thuyết và 60% làm bài tập.
Thứ ba, tham gia cộng đồng học CFA. Tại Việt Nam có nhiều group Facebook, Telegram với hàng nghìn thành viên. Bạn sẽ tìm được bạn học, tài liệu miễn phí, và quan trọng nhất là động lực khi thấy người khác cũng đang cố gắng như mình.
Một mẹo nhỏ: Hãy bắt đầu với Ethics (Đạo đức nghề nghiệp). Đây là môn “dễ ăn điểm” nhất nếu bạn nắm vững. Nhiều người đậu Level I nhờ điểm cao ở môn này. Với Level II và III, Fixed Income và Derivatives thường là “sát thủ”, hãy dành nhiều thời gian hơn cho chúng.
9. CFA Trong Bối Cảnh Việt Nam – Cơ Hội Và Thách Thức
Thị trường tài chính Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ với sự xuất hiện của nhiều quỹ đầu tư, công ty quản lý tài sản. Theo thống kê của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, tính đến cuối 2024, có hơn 50 công ty quản lý quỹ hoạt động tại Việt Nam với tổng tài sản quản lý hơn 500.000 tỷ VND.
Điều này tạo ra nhu cầu lớn về nhân sự có chứng chỉ CFA. Các tập đoàn lớn như Vingroup, Masan, FPT đều tuyển dụng CFA charterholder cho các vị trí quan trọng trong bộ phận tài chính, đầu tư. Mức lương cho người có CFA là gì mà các doanh nghiệp sẵn sàng trả? Thường cao hơn 50-100% so với người không có chứng chỉ ở cùng vị trí.
Tuy nhiên, thách thức cũng không nhỏ. Thứ nhất, phí thi CFA khá cao so với thu nhập trung bình tại Việt Nam. Thứ hai, việc học và thi bằng tiếng Anh là rào cản với nhiều người. Thứ ba, áp lực cân bằng giữa công việc và học tập rất lớn, đặc biệt khi phải duy trì trong 2-3 năm.
Nhưng bạn biết không? Chính những khó khăn này làm cho chứng chỉ CFA càng có giá trị. Khi bạn vượt qua được, bạn không chỉ có tấm bằng mà còn chứng minh được sự kiên trì, quyết tâm – những phẩm chất quan trọng trong ngành tài chính.
10. CFA Hay Các Chứng Chỉ Khác – Lựa Chọn Nào Phù Hợp?
Ảnh trên: Nếu định hướng về kiểm toán, kế toán tại Big4, hãy chọn ACCA.
“Nên học CFA hay ACCA, FRM, CPA?” – Câu hỏi này tôi nghe không biết bao nhiêu lần. Thực tế, mỗi chứng chỉ có thế mạnh riêng. CFA là bằng gì? Đó là chứng chỉ chuyên sâu về đầu tư và phân tích tài chính. ACCA tập trung vào kế toán và kiểm toán. FRM chuyên về quản lý rủi ro. CPA là cho kế toán công chứng tại Mỹ.
Nếu bạn muốn làm việc trong lĩnh vực đầu tư, quản lý quỹ, phân tích chứng khoán, CFA là lựa chọn tốt nhất. Nếu định hướng về kiểm toán, kế toán tại Big4, hãy chọn ACCA. Muốn chuyên sâu về risk management? FRM sẽ phù hợp hơn.
Có một điều thú vị: nhiều người có cả chứng chỉ CFA và FRM hoặc ACCA. Sự kết hợp này tạo ra một profile cực kỳ mạnh trên thị trường lao động. Tôi biết một anh Director tại một ngân hàng ngoại có cả CFA và FRM, mức lương của anh ấy? Trên 200 triệu/tháng chưa kể bonus!
11. Lời Khuyên Thực Tế Cho Người Mới Bắt Đầu
Nếu bạn đang phân vân có nên học CFA không, hãy tự hỏi: Bạn có đam mê với tài chính? Bạn có sẵn sàng hy sinh 2-3 năm cuộc đời để theo đuổi mục tiêu này? Nếu câu trả lời là có, hãy bắt đầu ngay!
Đừng đợi đến khi “có đủ tiền” hay “có nhiều thời gian”. Thời điểm hoàn hảo không bao giờ đến. Tôi bắt đầu học CFA khi vừa làm việc full-time, vừa phải lo cho gia đình. Có những đêm học đến 2-3 giờ sáng, có lúc muốn bỏ cuộc. Nhưng khi cầm trên tay tấm chứng chỉ CFA, mọi vất vả đều xứng đáng.
Một lời khuyên quan trọng: đừng học một mình. Việc đầu tư chứng khoán cũng vậy, nhiều người tự mày mò và mất tiền oan. Nếu bạn đang tìm kiếm phương pháp đầu tư hiệu quả, có thể tham khảo dịch vụ tư vấn của các chuyên gia. Tôi biết CASIN – công ty tư vấn đầu tư cá nhân chuyên nghiệp, họ có đội ngũ chuyên gia giúp nhà đầu tư xây dựng chiến lược phù hợp với mục tiêu tài chính cá nhân. Đặc biệt với những ai mới bắt đầu, có người đồng hành sẽ giúp tránh được nhiều sai lầm đáng tiếc.
Ảnh trên: Dịch Vụ Tư Vấn Và Đầu Tư Chứng Khoán CASIN
12. Kết Luận: CFA – Hành Trình Đáng Giá Cho Sự Nghiệp Tài Chính
Qua bài viết này, hy vọng bạn đã hiểu rõ CFA là gì và những giá trị mà chứng chỉ CFA mang lại. Đây không chỉ là tấm bằng, mà là cả một hành trình rèn luyện bản thân, từ kiến thức đến kỹ năng và tư duy.
CFA là chứng chỉ gì? Là passport để bạn bước vào thế giới tài chính chuyên nghiệp. Học CFA để làm gì? Để có cơ hội nghề nghiệp tốt hơn, thu nhập cao hơn, và quan trọng nhất – để trở thành chuyên gia thực thụ trong lĩnh vực đầu tư.
Dù phí thi CFA không rẻ, dù quá trình học tập vất vả, nhưng hãy nhớ: không có thành công nào đến dễ dàng. Mỗi giờ bạn dành cho học CFA là một viên gạch xây dựng tương lai vững chắc hơn.
Nếu bạn quyết định bắt đầu hành trình này, hãy chuẩn bị tinh thần thật tốt, lập kế hoạch chi tiết, và quan trọng nhất – đừng bao giờ từ bỏ. Thành công đang chờ đợi những ai đủ kiên trì và quyết tâm. Chúc bạn may mắn trên con đường chinh phục chứng chỉ CFA!