Tôi vẫn nhớ cảm giác lần đầu nghe đến cổ phiếu và trái phiếu. Trong đầu tôi khi ấy, chúng chỉ là vài cái tên lạ lẫm, thi thoảng xuất hiện trên bản tin tài chính. Cho đến một ngày, tình cờ tôi ngồi cà phê với một người bạn vừa lãi đậm từ thị trường chứng khoán, tôi mới vỡ ra: “Hóa ra biết về hai khái niệm này lại cần thiết thế à?” Và rồi hành trình tìm hiểu phân biệt cổ phiếu và trái phiếu bắt đầu. Có lẽ bạn cũng đang trong hoàn cảnh tương tự, tự hỏi “Mình nên đầu tư dạng nào, lợi ích ra sao, rủi ro thế nào?” Bài viết này sẽ chia sẻ trải nghiệm cá nhân và những góc nhìn thực tế để bạn thấy rõ bức tranh toàn cảnh, từ khái niệm đến cách nắm bắt cơ hội đầu tư.
1. Cổ phiếu và trái phiếu: Bạn đã thật sự hiểu hai khái niệm này?
Giữa vô số lựa chọn trên thị trường vốn, cổ phiếu và trái phiếu luôn nằm trong nhóm phổ biến nhất. Tại sao? Vì tính linh hoạt và mức độ tiếp cận dễ dàng cho mọi nhà đầu tư. Thế nhưng, nếu chỉ nhìn lướt qua, ta dễ nhầm lẫn giữa chúng.
Cổ phiếu được ví như “giấy chứng nhận” bạn sở hữu một phần của doanh nghiệp. Mua cổ phiếu của công ty nào đó, bạn trở thành một trong những “ông chủ” (tất nhiên chỉ ở mức phần trăm rất nhỏ, trừ khi bạn đổ hàng trăm tỷ vào). Điều đó đồng nghĩa với việc bạn có quyền hưởng cổ tức khi doanh nghiệp làm ăn có lãi, hoặc tận hưởng khoản chênh lệch nếu giá cổ phiếu tăng. Nhưng rủi ro ở chỗ, nếu doanh nghiệp thua lỗ, giá cổ phiếu rớt, bạn cũng rớt theo. Thị trường Việt Nam những năm qua có không ít mã cổ phiếu từng rơi dốc chỉ sau vài ngày biến động, khiến nhiều nhà đầu tư “ôm đầu” tiếc nuối. Bạn đã bao giờ dở khóc dở cười vì “theo đuôi” một mã cổ phiếu đang lên, rồi nó bất ngờ quay xe chưa?
Ngược lại, trái phiếu thường được xem là một công cụ nợ do doanh nghiệp hoặc chính phủ phát hành. Bạn cho đơn vị phát hành “vay tiền” và họ hứa trả gốc kèm lãi. Nếu thích cảm giác an toàn hơn, nhiều người sẽ chọn trái phiếu chính phủ vì tin rằng độ rủi ro thấp. Nếu muốn lãi suất cao hơn, có thể tìm đến trái phiếu doanh nghiệp, nhưng tất nhiên rủi ro cũng nhỉnh hơn. Có giai đoạn, thị trường Việt Nam chứng kiến sự nở rộ của trái phiếu doanh nghiệp với lãi suất hấp dẫn, không ít nhà đầu tư nhảy vào. Sau đó, kinh tế biến động, vài doanh nghiệp gặp khó, dẫn đến chuyện chậm trả lãi. Mọi thứ đều có hai mặt, và lựa chọn nằm ở chính bạn.
Ảnh trên: Cổ phiếu và trái phiếu
2. Phân biệt cổ phiếu và trái phiếu thông qua quyền lợi và nghĩa vụ
Khi tìm cách phân biệt cổ phiếu và trái phiếu, người ta hay nói: cổ phiếu là sở hữu, trái phiếu là khoản vay. Nghe thì giản đơn, nhưng tôi muốn bổ sung góc nhìn rõ nét hơn.
Với cổ phiếu, một trong những quyền lợi thú vị nhất là bạn có tiếng nói (dù rất nhỏ) trong công ty. Trong các phiên đại hội cổ đông, bạn có quyền biểu quyết, nhận báo cáo, dự chia cổ tức nếu công ty hoạt động tốt. Bạn cũng có cơ hội đột phá lợi nhuận nếu cổ phiếu tăng giá. Nhưng không phải ai cũng thích cảm giác “lên xuống thất thường” của thị trường. Bạn có thể vui mừng hớn hở khi giá tăng 20% chỉ trong hai tuần, nhưng cũng có thể mất ngủ nếu giá lao dốc 30% sau một tin xấu. Cổ phiếu đi kèm sự “phiêu lưu”, đòi hỏi bạn hiểu về doanh nghiệp, ngành nghề, và rộng hơn là kinh tế vĩ mô.
Trái phiếu, trái lại, mang hơi hướng “bình ổn” hơn. Bạn cho đơn vị phát hành vay tiền, và họ có nghĩa vụ trả lãi suất định kỳ cho bạn. Đến ngày đáo hạn, bạn nhận lại tiền gốc. Trong lúc cổ đông hồi hộp chờ lợi nhuận, người nắm trái phiếu thường an tâm với khoản lãi đều đặn (trừ trường hợp đơn vị phát hành mất khả năng thanh toán). Tất nhiên, lợi nhuận từ trái phiếu thường hạn chế hơn so với cú tăng đột biến của một mã cổ phiếu. Mọi quyết định đầu tư luôn mang tính tương đối, tùy khẩu vị rủi ro mỗi người.
3. So sánh cổ phiếu và trái phiếu: Yếu tố rủi ro, lợi nhuận và thanh khoản
Hầu hết khi tìm kiếm “so sánh cổ phiếu và trái phiếu” trên mạng, bạn sẽ thấy bảng so sánh dài dằng dặc, từ định nghĩa, lợi tức, quyền sở hữu… Thật ra, bạn chỉ cần để tâm đến ba yếu tố cốt lõi nhất: rủi ro, lợi nhuận kỳ vọng, và thanh khoản.
Đầu tiên là rủi ro. Cổ phiếu biến động theo thị trường, có thể thua lỗ nặng nếu doanh nghiệp kinh doanh yếu kém hay thị trường sụt giảm. Trái phiếu cũng có rủi ro, đặc biệt nếu đơn vị phát hành thiếu uy tín. Gần đây, nhiều nhà đầu tư ngậm “trái đắng” vì trái phiếu doanh nghiệp hứa lãi cao nhưng gặp vấn đề về dòng tiền.
Tiếp theo là lợi nhuận. Tham gia thị trường cổ phiếu, nếu chọn đúng công ty đang trên đà tăng trưởng (chẳng hạn giai đoạn bùng nổ công nghệ), bạn có thể x2, x3 tài khoản nhanh chóng. Tuy nhiên, cũng có trường hợp mất 50% giá trị trong nháy mắt. Với trái phiếu, thu nhập đến chủ yếu từ lãi suất cố định, ít có cơ hội “phi mã” nhưng cũng ít rủi ro “tụt dốc không phanh.”
Cuối cùng, thanh khoản. Cổ phiếu thường dễ mua bán hơn, đặc biệt nếu là mã blue chip trên sàn. Trái phiếu, tùy loại, có thể khó bán lại trước khi đáo hạn. Hoặc nếu bán, có thể chịu thiệt về giá, chưa kể thủ tục phức tạp. Nếu bạn muốn xoay vốn nhanh, cổ phiếu dường như linh hoạt hơn. Nhưng đồng nghĩa, giá trị của nó biến động theo từng phút, có thể khiến người đầu tư phải liên tục theo dõi thị trường.
4. Những sai lầm “dở khóc dở cười” khi đầu tư cổ phiếu và trái phiếu
Không chỉ riêng bạn, tôi cũng từng trải qua giai đoạn nếm đủ sai lầm. Bạn đã từng mắc sai lầm gì trong đầu tư? Với tôi, sai lầm lớn nhất là “nghe đồn, làm liều.” Ai đó bảo mã này sắp tăng mạnh, tôi lập tức “đua lệnh.” Kết quả, vừa mua xong, giá lao xuống. Có lần, tôi chọn trái phiếu doanh nghiệp vì lãi suất ấn tượng, đến khi cần rút gấp thì không dễ dàng bán lại, lãi cũng không thấy đâu, còn mất phí chuyển nhượng. Kinh nghiệm cho thấy, một là hãy tự nghiên cứu, hai là tìm lời khuyên từ người có chuyên môn, đừng chạy theo “sóng truyền thông.”
Một sai lầm khác là thiếu chiến lược quản lý vốn. Một số nhà đầu tư all-in (dồn hết tiền) vào một loại tài sản, gặp biến cố thị trường liền mất trắng. Khi tôi bắt đầu, tôi không hề phân bổ danh mục, cuối cùng thua lỗ vì không có kế hoạch cắt lỗ, không có quỹ dự phòng. Chúng ta hay bị cảm xúc chi phối, nhất là lúc thị trường xanh rì. Nhưng chứng khoán không phải sòng bạc, và việc “gom hết trứng vào một giỏ” cực kỳ nguy hiểm.
Ảnh trên: Một sai lầm khác là thiếu chiến lược quản lý vốn. Một số nhà đầu tư all-in (dồn hết tiền) vào một loại tài sản, gặp biến cố thị trường liền mất trắng.
5. Hiểu sâu về các loại cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam
Với người mới, nghe tới cổ phiếu, ta thường nghĩ chỉ có một loại. Thực tế, cổ phiếu được chia thành nhiều “mảng màu.” Có cổ phiếu phổ thông (chúng ta thường mua bán hằng ngày), cổ phiếu ưu đãi (với quyền lợi cổ tức ưu tiên), cổ phiếu quỹ (do doanh nghiệp mua lại để giảm lưu hành), và nhiều phân loại khác nữa. Trong phạm vi bài viết, tôi muốn nhấn mạnh rằng, không phải cứ cổ phiếu nào cũng “trèo” lên sàn HOSE hay HNX. Vài doanh nghiệp đăng ký giao dịch ở UPCOM, tính thanh khoản thấp hơn. Một vài đơn vị thậm chí chưa niêm yết, mua bán qua thỏa thuận “over the counter.”
Đọc đến đây, có thể bạn hơi rối. Tuy nhiên, chỉ cần bạn phân biệt đâu là “hàng chất” (doanh nghiệp uy tín, lợi nhuận ổn định) và đâu là “hàng rủi ro” (doanh nghiệp yếu, thông tin thiếu minh bạch) thì cũng đủ để tránh rơi vào cạm bẫy. Một số nhà đầu tư kinh nghiệm chuộng cổ phiếu blue chip: vốn hóa lớn, thanh khoản cao, ít biến động mạnh. Người khác lại thích “cổ phiếu đầu cơ” vì hy vọng “lướt sóng” kiếm lời nhanh. Mỗi chọn lựa đều có giá của nó, hãy cân nhắc theo khẩu vị rủi ro của chính bạn.
6. Đào sâu về các loại trái phiếu và cách tính lợi tức trái phiếu
Dù bạn từng nghe đến trái phiếu chính phủ hay trái phiếu doanh nghiệp, có lẽ bạn cũng chưa thật sự nắm rõ cách chúng vận hành. Trái phiếu chính phủ thường được xem an toàn nhất, vì “chính phủ không thể phá sản” — ít nhất là theo lý thuyết. Lãi suất sẽ thấp hơn so với trái phiếu doanh nghiệp, nhưng đổi lại bạn có cảm giác an tâm, không lo thiếu thanh toán.
Trái phiếu doanh nghiệp thì muôn hình vạn trạng, có doanh nghiệp đầu ngành rất ổn định, có doanh nghiệp “tân binh” thiếu bề dày tài chính. Lãi suất trái phiếu doanh nghiệp thường được đẩy lên cao để thu hút nhà đầu tư, kèm theo cam kết như tài sản bảo đảm. Nhưng nếu doanh nghiệp thua lỗ, mất khả năng trả gốc lãi, bạn sẽ khó lấy lại vốn. Đây là điểm “được ăn cả ngã về không” khi đầu tư trái phiếu doanh nghiệp.
Cách tính lãi trái phiếu cũng đơn giản: Nếu bạn mua trái phiếu mệnh giá 100 triệu đồng, lãi suất 10%/năm, bạn sẽ nhận 10 triệu tiền lãi mỗi năm. Một số trái phiếu cho lãi 6 tháng/lần, một số trả dồn khi đáo hạn. Kiểm tra kỹ kỳ hạn, thời gian nhận lãi, phí giao dịch nếu muốn bán trước khi đáo hạn, vì tất cả yếu tố này ảnh hưởng lợi nhuận thật nhận về.
Ảnh trên: Trái phiếu chính phủ.
7. Bối cảnh kinh tế Việt Nam và ảnh hưởng đến giá cổ phiếu, trái phiếu
Khác với thị trường phát triển như Mỹ, Việt Nam chúng ta còn trẻ, chịu ảnh hưởng mạnh từ dòng vốn ngoại, chính sách lãi suất ngân hàng, biến động tỷ giá. Có giai đoạn, lãi suất tiền gửi tăng cao, nhà đầu tư “rút bớt” tiền khỏi cổ phiếu để gửi ngân hàng, khiến VN-Index chao đảo. Cũng có lúc, chính phủ siết chặt phát hành trái phiếu doanh nghiệp để kiểm soát rủi ro, dẫn đến nhiều công ty gặp khó, giá trái phiếu trên thị trường thứ cấp lao dốc.
Nếu chịu khó theo dõi báo chí, tin tức kinh tế vĩ mô, bạn sẽ thấy mọi biến động chính sách đều có thể tác động đến quyết định đầu tư cổ phiếu và trái phiếu. Ngay cả việc lạm phát hay khả năng kiểm soát dịch bệnh cũng ảnh hưởng tâm lý nhà đầu tư. Bạn học được gì từ cú sập thị trường nào đó? Rất nhiều người rút ra bài học: đừng vung tiền một cách thiếu phân tích, đừng “bắt dao rơi,” biết tính toán dòng tiền và mức chịu lỗ. Một khi bạn thấy rõ bức tranh kinh tế vĩ mô, bạn sẽ không bị cuốn theo đám đông.
8. Chiến lược đầu tư cổ phiếu và trái phiếu cho người mới
Có hàng loạt chiến lược, nhưng kinh nghiệm thực tế gói gọn trong hai từ: “đa dạng hóa.” Đây cũng là cách so sánh khả năng sinh lời và rủi ro giữa cổ phiếu, trái phiếu. Nếu bạn có 100 triệu, thay vì bỏ hết vào một mã cổ phiếu hay một lô trái phiếu, hãy chia ra. Vài chục triệu cho cổ phiếu “ăn chắc mặc bền,” một phần cho trái phiếu doanh nghiệp uy tín, nếu rủi ro cũng không mất trắng. Có khi, bạn thêm một ít tiền gửi kỳ hạn ngắn, phòng cho các chi phí bất ngờ.
Bên cạnh đó, nên lưu ý khung thời gian đầu tư. Cổ phiếu thường thích hợp cho trung và dài hạn, vì bạn cần thời gian để doanh nghiệp phát triển, giá cổ phiếu tăng. Cũng có người lướt sóng, nhưng rủi ro và áp lực tinh thần cao, cả ngày phải theo dõi màn hình. Trái phiếu lại phù hợp cho những ai muốn ổn định, nắm giữ vài năm hưởng lãi đều. Cần vốn gấp trước đáo hạn có thể khó khăn, nên hãy cân nhắc việc sắp xếp dòng tiền.
Ảnh trên: Đa dạng hoá danh mục.
9. Những câu hỏi quan trọng trước khi đặt lệnh mua cổ phiếu và trái phiếu
Bạn đã có phương pháp đầu tư nào? Nhiều nhà đầu tư mới thường hào hứng với chuyện kiếm tiền, nhưng quên trả lời loạt câu hỏi cốt lõi. Bạn mua cổ phiếu của công ty này vì sao? Bạn có tin tưởng vào mô hình kinh doanh, tiềm năng tăng trưởng? Hay chỉ thấy ai đó rủ rê? Với trái phiếu, bạn đã nắm rõ tình hình tài chính, uy tín doanh nghiệp phát hành, hay chỉ bị lôi cuốn bởi lãi suất cao?
Bạn có chiến lược quản lý vốn ra sao? Dự định cắt lỗ ở mức nào, chốt lời khi nào? Có quỹ dự phòng nếu thị trường xấu hơn dự tính? Mỗi câu hỏi giống như “bài test” để bạn nhận diện bản thân đang ở đâu trên hành trình đầu tư. Khi trả lời thật lòng, bạn sẽ tránh được sai lầm vỡ mộng.
10. Những tips thực tế giúp tối ưu lợi nhuận từ cổ phiếu và trái phiếu
Vài người bạn của tôi hay chia sẻ: “Cách tốt nhất để tối ưu lợi nhuận là mua khi thị trường sợ hãi, bán khi thị trường hưng phấn.” Thế nhưng, mấy ai đủ dũng cảm và lý trí để đi ngược đám đông? Bạn đã rút ra kinh nghiệm gì sau mỗi lần thua lỗ? Có lẽ bài học lớn nhất là: đừng để cảm xúc chi phối quá nhiều, và đừng tham gia khi chưa biết gì.
Ngoài ra, luôn cập nhật tin tức, báo cáo tài chính, theo dõi chỉ số VN-Index, HNX-Index, hoặc đặc biệt là các ngành có tiềm năng như ngân hàng, bất động sản, công nghệ. Khi lãi suất ngân hàng giảm, trái phiếu doanh nghiệp có thể lên ngôi. Khi lãi suất ngân hàng tăng, cổ phiếu ngành nào sẽ bị ảnh hưởng? Mỗi biến động đều là cơ hội, hoặc rủi ro. Bạn chỉ cần “tỉnh táo” đủ để nhận ra nó.
11. Tâm lý đầu tư: Bí quyết không thể thiếu khi nắm giữ cổ phiếu và trái phiếu
Đôi khi, người ta nói “đầu tư là một cuộc chơi tâm lý.” Quả đúng như vậy. Thị trường chẳng khác gì “sân khấu,” nơi người lạc quan gặp kẻ bi quan, thông tin chính thống lẫn tin đồn song hành. Tâm lý sợ hãi có thể khiến bạn bán tháo một cổ phiếu tốt khi giá giảm nhẹ, bỏ lỡ cơ hội phục hồi sau đó. Tâm lý tham lam đẩy bạn vào các thương vụ trái phiếu “lãi suất cao chót vót,” rồi loay hoay tìm đường thoát khi doanh nghiệp gặp khủng hoảng dòng tiền.
Một số nhà đầu tư kỳ cựu khuyên: hãy đặt ra mục tiêu rõ ràng, tuân thủ kỷ luật, đừng để tâm lý đám đông cuốn trôi. Cần có kế hoạch cụ thể cho cả “mùa mưa bão,” vì ai cũng trải qua lúc thị trường “cắm đầu.” Bước qua những giai đoạn khốc liệt, bạn mới thấm được giá trị của kỷ luật. Nghe thì dễ, nhưng để làm được, bạn phải va vấp.
12. Xu hướng thị trường và “chiến thuật” nắm bắt thời cơ
Thị trường chứng khoán Việt Nam vài năm qua biến động mạnh. Có thời điểm VN-Index tiệm cận mốc 1.500 điểm, tạo làn sóng đầu tư sôi nổi, sau đó thị trường điều chỉnh sâu. Nếu bạn nắm cổ phiếu tốt, thậm chí có thể “lãi trong khủng hoảng.” Còn với người “đu đỉnh,” tài khoản đỏ rực cũng không phải chuyện lạ. Trong bối cảnh này, việc “canh” thị trường không đơn giản.
Điều tương tự xảy ra với trái phiếu. Khi kinh tế vĩ mô thuận lợi, doanh nghiệp “đua nhau” huy động vốn, trái phiếu được chào bán rầm rộ. Bây giờ, nhiều đơn vị siết chặt, nhà đầu tư thận trọng hơn. Vậy bạn làm gì để nắm bắt thời cơ? Một là nghiên cứu chu kỳ kinh tế, hai là thường xuyên tham khảo thông tin từ các chuyên gia, tổ chức uy tín. Nhiều người bạn của tôi thường theo dõi các bản phân tích của công ty chứng khoán lớn. Họ không nhất thiết “theo y chang” nhưng lấy đó làm nguồn tham khảo. Kết hợp với kinh nghiệm của bản thân, bạn có góc nhìn toàn diện hơn để quyết định “xuống tiền.”
13. Kết hợp cổ phiếu và trái phiếu trong danh mục để bảo vệ và tăng trưởng vốn
Ảnh trên: Kết hợp cổ phiếu và trái phiếu trong danh mục để bảo vệ và tăng trưởng vốn
Có những người chỉ yêu thích cổ phiếu, thích cảm giác “đánh trận” mỗi ngày. Cũng có người chỉ tin tưởng trái phiếu hoặc gửi ngân hàng. Nhưng đôi khi, bước đi “thông minh” nằm ở việc phối hợp. Danh mục đầu tư có thể bao gồm 60% cổ phiếu, 20% trái phiếu doanh nghiệp tốt, 20% tiền mặt hoặc kênh an toàn khác. Tỷ lệ này thay đổi theo độ tuổi, mức thu nhập, mục tiêu tài chính. Nếu bạn trẻ, có thể chịu rủi ro cao hơn, tăng tỷ trọng cổ phiếu. Nếu bạn lớn tuổi, hướng tới sự an toàn, có thể nâng tỷ trọng trái phiếu hoặc trái phiếu chính phủ.
Lợi ích của việc kết hợp là khi thị trường cổ phiếu giảm, phần trái phiếu có thể bù đắp, hoặc ít nhất bạn vẫn có dòng lãi định kỳ. Cảm giác an tâm sẽ giúp bạn không vội vàng bán cổ phiếu lỗ. Nếu trong trường hợp trái phiếu khó thanh khoản, bạn vẫn có cổ phiếu để xoay. Mọi thứ sẽ “tròn trĩnh” hơn nếu bạn biết cách phân bổ.
14. Khi nào nên chuyển từ trái phiếu sang cổ phiếu hoặc ngược lại?
Bạn hẳn có lần tự hỏi: “Thị trường bắt đầu phục hồi, có nên bán trái phiếu để gom cổ phiếu không?” hoặc “Liệu bây giờ thị trường ở đỉnh, mình nên chốt cổ phiếu mua trái phiếu an toàn hơn?” Thật ra, không có công thức chung. Mỗi thời điểm, mỗi người sẽ có đánh giá riêng. Có bạn kiên trì nắm trái phiếu đến đáo hạn để hưởng lãi trọn vẹn. Có bạn quyết định bán sớm khi thấy cơ hội ở cổ phiếu. Yếu tố then chốt là bạn tự xác định rõ mục tiêu: Tăng trưởng nhanh trong ngắn hạn hay ổn định lâu dài, khả năng chấp nhận rủi ro là bao nhiêu.
Thời gian gần đây, khi lãi suất ngân hàng tăng, nhiều nhà đầu tư chọn quay về gửi tiết kiệm thay vì mua trái phiếu doanh nghiệp. Trong khi đó, một bộ phận khác lại thấy giá cổ phiếu đang ở vùng hấp dẫn sau đợt giảm, liền “ôm vào.” Không có đúng hoặc sai tuyệt đối, mà quan trọng là liệu bạn đã tìm hiểu kỹ về biến động kinh tế và khả năng của doanh nghiệp chưa.
15. Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên môn trong đầu tư cổ phiếu và trái phiếu
Tôi còn nhớ lần đầu cầm 200 triệu vào thị trường, tôi cứ nghĩ “chắc mình làm được hết.” Kết quả, mất sạch 30% chỉ sau 2 tháng. Sau đó, tôi bắt đầu học hỏi từ người đã thành công, từ những đơn vị tư vấn đầu tư uy tín. Nghe có vẻ “truyền thống,” nhưng thực sự, có ai đó hướng dẫn, giúp phân tích danh mục, rủi ro, chiến lược, sẽ hạn chế rất nhiều sai lầm.
Bạn là nhà đầu tư mới chưa biết đầu tư chứng khoán như nào hay đang đầu tư nhưng thua lỗ mất tiền, việc có một chuyên gia cùng bạn lên phương án, xem xét mục tiêu đầu tư là điều rất cần thiết. Dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán của Casin là ví dụ đáng tham khảo. Thay vì môi giới chỉ thúc giục bạn giao dịch, CASIN chú trọng đồng hành trung dài hạn, bảo vệ vốn, tạo lợi nhuận ổn định. Tôi từng trao đổi với một người anh hợp tác cùng CASIN, anh ấy nói: “Mình vừa có bạn đồng hành, vừa có chiến lược riêng, không hề bị ép mua bán vô tội vạ.”
Ảnh trên: Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên môn trong đầu tư cổ phiếu và trái phiếu
16. Xác định mục tiêu và tầm nhìn dài hạn với cổ phiếu và trái phiếu
Ở Việt Nam, không ít người xem chứng khoán như cuộc chạy đua ngắn, sáng mua chiều bán. Nhưng thực ra, đầu tư nên gắn với mục tiêu dài hạn. Ví dụ, bạn tích lũy để mua nhà, cho con du học, hay nghỉ hưu sớm. Mỗi mục tiêu có khung thời gian riêng, và bạn sẽ phân bổ hợp lý hơn giữa cổ phiếu, trái phiếu, quỹ mở, thậm chí cả bất động sản. Thay vì “chạy theo sóng,” hãy nghĩ mình sẽ đi đường dài. Lựa chọn doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng bền vững, hoặc trái phiếu của đơn vị có nền tảng vững. “Chậm mà chắc” đôi khi lại hiệu quả hơn “nhanh mà ảo.”
17. Bài học rút ra: Đọc bài này xong, bạn làm được gì?
Đầu tư giống như học đi xe đạp, bạn phải ngã mới biết cách giữ thăng bằng. Nhưng đọc những chia sẻ này, hy vọng bạn sẽ ngã ít hơn. Bạn biết cổ phiếu và trái phiếu là gì, khác biệt ra sao, nên so sánh chúng ở khía cạnh rủi ro, lợi nhuận, thanh khoản thế nào. Bạn cũng hiểu rõ cần “đa dạng hóa” để bảo vệ vốn. Quan trọng hơn, bạn có suy nghĩ riêng về thời điểm, tâm lý, chiến lược. Đó chính là chìa khóa. Sau bài viết này, có lẽ bạn sẽ mạnh dạn tìm hiểu chi tiết hơn về từng doanh nghiệp, nắm rõ báo cáo tài chính, xu hướng ngành, tin tức vĩ mô, hoặc tìm đến dịch vụ tư vấn chuyên nghiệp khi cần.
Cổ phiếu hay trái phiếu đều có “màu sắc” hấp dẫn riêng, nhưng bạn chỉ gặt hái quả ngọt nếu hiểu đúng, làm đúng và kiên trì với mục tiêu dài hạn của mình.