Bạn đang có ý định vay vốn để mua nhà, sắm xe hoặc mở rộng kinh doanh? Có bao giờ bạn nghe qua cụm từ bảo hiểm khoản vay và thoáng băn khoăn “nó là gì, có bắt buộc không, và liệu có thực sự cần thiết”? Bản thân mình cũng từng ngập ngừng giữa vô vàn điều khoản và phí phụ khi ký hợp đồng vay. Vậy nên hôm nay, mình muốn chia sẻ đầy đủ trải nghiệm, quan điểm cũng như những kiến thức hữu ích về bảo hiểm khoản vay là gì để bạn có thể nắm bắt trọn vẹn và an tâm hơn khi bước vào hành trình đi vay.
1. Bản chất của bảo hiểm khoản vay
Khi tìm hiểu bảo hiểm khoản vay là gì, nhiều người sẽ thấy ngay một khái niệm khá mới mẻ trong thế giới tài chính. Nói nôm na, đây là gói bảo hiểm mà bạn (người vay) tham gia, thường thông qua ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng, với mục đích bảo vệ khoản tiền vay trước rủi ro bất ngờ như mất khả năng lao động, tai nạn, bệnh tật nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Trong trường hợp không may xảy ra, công ty bảo hiểm sẽ chịu trách nhiệm thanh toán (một phần hoặc toàn bộ) khoản nợ thay cho bạn, tùy theo mức độ và điều khoản hợp đồng.
Bối cảnh xã hội Việt Nam hiện nay, đặc biệt khi kinh tế có những bước chuyển động nhanh, nhu cầu vay mua nhà, mua xe, vay tiêu dùng hay kinh doanh ngày càng lớn. Tuy nhiên, những rủi ro trong cuộc sống cũng không hề ít. Một người đang khỏe mạnh có thể đột nhiên gặp tai nạn, hoặc rơi vào hoàn cảnh khó khăn khiến việc trả nợ trở nên gánh nặng. Câu chuyện mà mình từng chứng kiến: người bạn của mình thế chấp căn nhà để kinh doanh, nhưng vì đợt dịch kéo dài nên việc trả lãi gốc hằng tháng trở thành bài toán đau đầu. Vậy nên, lúc đó bạn ấy cảm thấy có một gói bảo hiểm khoản vay cũng đỡ lo phần nào về nguy cơ mất trắng.
Nhưng cũng có người thấy nghi ngờ: “Mình trả thêm khoản phí bảo hiểm làm gì, tốn kém thêm thôi.” Rõ ràng, chi phí này không hề nhỏ. Thế nên, hiểu rõ về bảo hiểm khoản vay là bước cực kỳ quan trọng để bạn cân đo đong đếm trước khi đặt bút ký hợp đồng.
Ảnh trên: Bảo hiểm khoản vay là gì
2. Tại sao bảo hiểm khoản vay lại xuất hiện
Một số chuyên gia đánh giá bảo hiểm khoản vay ra đời nhằm giảm thiểu rủi ro cho bên cho vay (ngân hàng hoặc các công ty tài chính), đồng thời cũng bảo vệ lợi ích của người vay. Thử nghĩ, ngân hàng cho bạn vay một số tiền lớn, dĩ nhiên họ muốn đảm bảo khả năng thu hồi vốn. Nếu có bất trắc xảy ra với bạn (chẳng hạn mất khả năng lao động dài hạn), ngân hàng khó lòng đòi lại nợ. Gói bảo hiểm lúc này đóng vai trò “bên thứ ba”, sẽ thay bạn xử lý phần gốc lãi phù hợp với thỏa thuận.
Về phía người vay, nếu bạn chủ động tìm hiểu bảo hiểm khoản vay nghĩa là gì, bạn sẽ thấy nó không chỉ có chức năng “bảo hiểm cho ngân hàng” như lời đồn. Trong nhiều trường hợp, chính bạn và gia đình cũng được “cứu nguy” trước áp lực nợ nần, nhất là với các khoản vay thế chấp. Không ít trường hợp, rủi ro liên tục ập đến khiến cả gia đình lâm vào cảnh bán nhà, bán đất để chi trả nợ vay ngân hàng, vô cùng khốn đốn. Nếu có tham gia gói bảo hiểm, áp lực ấy giảm đi đáng kể.
3. Những loại bảo hiểm khoản vay thường gặp
Khi bước vào phòng giao dịch, bạn có thể nghe nhân viên tư vấn nhiều dạng sản phẩm liên quan đến bảo hiểm khoản vay. Chẳng hạn, có nơi đề xuất gói bảo hiểm nợ tín chấp (thường áp dụng với vay tiêu dùng không tài sản đảm bảo), có nơi lại nhấn mạnh bảo hiểm cho vay mua xe, mua nhà. Điểm chung của các gói này là bạn phải đóng một khoản phí hằng năm hoặc phí trọn gói lúc bắt đầu. Mức phí dao động tùy theo quy mô khoản vay, thời hạn vay và chính sách của từng đơn vị bảo hiểm.
Mình có quan sát, ở thị trường Việt Nam, các ngân hàng hoặc công ty tài chính lớn thường “kết nối” với một công ty bảo hiểm chuyên biệt. Khi bạn vay, nhân viên sẽ tư vấn luôn sản phẩm bảo hiểm kèm theo. Điều này vừa giúp bạn đơn giản hóa thủ tục, vừa dễ kiểm soát quá trình đòi bồi thường khi rủi ro xảy đến. Tuy nhiên, đi kèm tiện lợi là bạn có thể sẽ không có nhiều lựa chọn so sánh. Vài người muốn tìm kiếm công ty bảo hiểm khác để có phí rẻ hơn, nhưng lại nhận ra ngân hàng chỉ chấp nhận một đối tác cố định. Hãy lưu ý điều này khi cân nhắc.
4. Lợi ích thực tế của bảo hiểm khoản vay
Bạn có thể đặt câu hỏi: “Vậy bảo hiểm khoản vay đem lại lợi ích cụ thể nào cho mình?” Mình cũng từng trăn trở điều đó. Chúng ta có thể tạm chia ra hai góc độ:
Thứ nhất, bảo vệ tài chính cá nhân và gia đình. Giả sử bạn đang có một khoản vay mua căn hộ chung cư, hàng tháng phải trả gốc lãi khá nặng. Nếu không may bạn ốm đau kéo dài hay gặp biến cố, bạn có thể mất thu nhập. Lúc này, bảo hiểm đứng ra thanh toán một phần hoặc toàn bộ khoản nợ vay còn lại (tùy gói). Gia đình bạn đỡ phải gồng gánh khoản tiền lớn, tránh nguy cơ mất tài sản.
Thứ hai, giúp bạn nâng cao khả năng được duyệt khoản vay. Một số ngân hàng coi đây là điều kiện để phê duyệt khi khách hàng không đủ tài sản đảm bảo hoặc có lịch sử tín dụng chưa thật sự “đẹp.” Nếu bạn đồng ý mua bảo hiểm khoản vay, tổ chức tài chính sẽ yên tâm hơn khi cung cấp gói vay. Điều này đặc biệt hữu ích nếu bạn cần vay nhanh mà không có tài sản thế chấp.
Tuy nhiên, hãy nhớ một thực tế: nếu tình hình bạn đủ vững về tài chính, ngân hàng có thể không bắt buộc bạn phải mua bảo hiểm. Lúc này, quyết định tham gia hay không tùy thuộc vào sự an tâm, mong muốn của bạn đối với rủi ro trong tương lai. Mình biết có người thấy việc chi phí bảo hiểm là “bỏ tiền mua sự yên tâm”, nhưng cũng có người cho đó là “tốn thêm” nếu bản thân quản lý rủi ro tốt.
Ảnh trên: Bảo hiểm khoản vay giúp bảo vệ tài chính cá nhân và gia đình.
5. Chi phí bảo hiểm khoản vay: Cao hay không?
Đôi khi chúng ta ngại bảo hiểm khoản vay vì e sợ phí. Mức phí thường được tính dựa trên số tiền vay, thời hạn vay và tỉ lệ phí theo quy định của công ty bảo hiểm. Có nơi thu vài phần trăm trên dư nợ gốc, có nơi thu phí ngay lúc giải ngân. Ví dụ, bạn vay 300 triệu, công ty bảo hiểm có thể tính phí 3% (tương đương 9 triệu) nếu thời hạn vay là 5 năm. Con số này không nhỏ. Nếu tính ra, bạn có thể mua được nhiều thứ khác.
Mình từng chứng kiến hai luồng suy nghĩ. Có người nói: “Chi 3% cho xong, được việc còn đỡ lo nghĩ. Nếu rủi ro, chúng ta sẽ nhẹ gánh.” Người khác lại phản biện: “3% nhiều quá, số tiền này có thể tích lũy để phòng thân, cho lãi suất xoay vòng.” Chính vì quan điểm khác nhau này mà việc “nên” hay “không nên” mua bảo hiểm khoản vay luôn là chủ đề gây tranh cãi.
Để giải tỏa, bạn cần xem xét kỹ hợp đồng, đọc điều khoản bồi thường, mức độ chi trả. Đừng quên tìm hiểu thêm chi phí ở các công ty bảo hiểm khác (nếu có thể) để có so sánh. Bên cạnh đó, nếu bạn vay với thời gian ngắn (dưới 1 năm hoặc 2 năm), hãy tính kỹ xem phí bảo hiểm có xứng đáng với rủi ro ngắn hạn đó không. Mình từng thấy trường hợp vay 6 tháng, số tiền vay nhỏ, nhưng vẫn mua bảo hiểm theo kiểu “mặc định” do chưa kịp đọc rõ hợp đồng. Vậy nên, chọn lựa khôn ngoan sẽ giúp bạn không lãng phí.
6. Làm sao để biết bảo hiểm khoản vay có bắt buộc hay không
Bạn có thể nghe nhân viên ngân hàng nói: “Bảo hiểm khoản vay là bắt buộc” hoặc “Bảo hiểm khoản vay là tiêu chí để giải ngân.” Có thật là bắt buộc tuyệt đối không? Ở Việt Nam, hiện chưa có quy định pháp luật yêu cầu mọi khoản vay đều phải mua bảo hiểm. Thường đó là chính sách nội bộ của ngân hàng/tổ chức tín dụng. Nếu hồ sơ của bạn tốt, có tài sản thế chấp rõ ràng, thu nhập ổn định, nhiều ngân hàng sẵn sàng cho vay mà không yêu cầu bạn mua bảo hiểm.
Dẫu vậy, mình hiểu cảm giác khi ngồi đối diện nhân viên tín dụng và họ khuyên “mua gói này để bảo vệ mình.” Nhiều lúc lời khuyên ấy lại như “ép mua,” khiến người đi vay bối rối. Bạn hoàn toàn có quyền hỏi thẳng: “Nếu tôi không mua thì có ảnh hưởng gì đến lãi suất hoặc quá trình giải ngân không?” Đôi khi, việc không mua sẽ làm ngân hàng áp mức lãi cao hơn. Vì vậy, bạn nên cân nhắc cả hai vế: nếu lãi suất tăng thêm, có thể tổng chi phí vay còn cao hơn cả khoản tiền bảo hiểm.
Một lưu ý nhỏ: Rất nhiều người không đọc kỹ hợp đồng vay, đến lúc ký mới phát hiện mục “Phí bảo hiểm khoản vay” đã nằm sẵn trong danh mục phí. Hãy đảm bảo bạn không để sự “mặc định” này khiến mình tốn thêm tiền oan mà không rõ lý do.
7. Quy trình tham gia bảo hiểm khoản vay
Nếu bạn quyết định tham gia, thường bạn chỉ cần cung cấp thông tin cá nhân, tình trạng sức khỏe, ký xác nhận, đóng phí một lần hoặc theo năm (tùy chính sách). Hồ sơ này thường khá nhanh gọn. Tuy nhiên, bạn nên dành thời gian đọc rõ điều khoản loại trừ, tức là những trường hợp công ty bảo hiểm sẽ không thanh toán. Ví dụ, nếu rủi ro xảy ra do bạn cố tình vi phạm pháp luật, hoặc tai nạn do sử dụng chất kích thích, rất có thể bạn không được bồi thường.
Sau khi hợp đồng bảo hiểm có hiệu lực, bạn nên lưu giữ cẩn thận các giấy tờ liên quan, phòng khi cần yêu cầu bồi thường. Mình nhớ có một anh bạn từng quăng “xó” hợp đồng, đến khi gặp rủi ro lại lục tung nhà mới tìm bảo hiểm. Trớ trêu thay, một số giấy tờ như bệnh án, giấy xác nhận tai nạn cũng cần nộp kịp thời cho công ty bảo hiểm. Không có chứng từ đầy đủ, bạn có thể gặp khó trong việc làm thủ tục.
8. Bí quyết đọc và hiểu hợp đồng bảo hiểm khoản vay
Ảnh trên: Đọc kỹ các mục về quyền lợi, phạm vi bảo hiểm, điều khoản loại trừ, cách tính phí và cách giải quyết khiếu nại.
Hợp đồng bảo hiểm, dù ngắn gọn đến đâu, cũng có một số chỗ “gây lú” nếu bạn không quen với ngôn ngữ pháp lý. Mình thường đọc kỹ các mục về quyền lợi, phạm vi bảo hiểm, điều khoản loại trừ, cách tính phí và cách giải quyết khiếu nại. Bạn cũng đừng ngại hỏi lại nhân viên tư vấn những điều chưa rõ. Câu hỏi như “Nếu tôi gặp tai nạn lao động thì được chi trả như thế nào? Có giới hạn thời gian không?” rất quan trọng. Đừng quên yêu cầu họ in ra tài liệu hoặc gửi qua email để bạn xem lại.
Ngoài ra, hãy để mắt đến thời gian chờ (thường áp dụng cho trường hợp bệnh tật). Một số gói bảo hiểm yêu cầu bạn phải tham gia đủ 30 ngày, 60 ngày hay 90 ngày mới được chi trả quyền lợi, tránh tình trạng khách hàng “biết mình sắp ốm nặng” mới mua bảo hiểm. Thêm nữa, hãy chú ý xem bảo hiểm khoản vay có chi trả toàn bộ dư nợ gốc hay chỉ một phần. Mình từng thấy có nơi chỉ chi trả 80% hay 70% dư nợ, còn lại bạn vẫn phải tự xử lý.
9. Những rủi ro thường bị hiểu lầm về bảo hiểm khoản vay
Nhiều người nghĩ rằng một khi mua bảo hiểm khoản vay, dù bất cứ chuyện gì xảy ra, bạn cũng “trắng nợ”. Thực tế không hẳn thế. Bạn chỉ được chi trả khi rơi vào các trường hợp đã được liệt kê trong hợp đồng. Nếu bạn chậm trả nợ vì kinh doanh thua lỗ hay đơn giản là mất việc (nhưng chưa đến mức mất hoàn toàn khả năng lao động), rất có thể bảo hiểm sẽ không chi trả. Một số anh chị có tâm lý “có bảo hiểm đỡ, muốn làm gì thì làm” hóa ra lại chuốc lấy nhầm lẫn tai hại.
Cũng có người hiểu lầm rằng khi mua bảo hiểm khoản vay, họ được miễn trả lãi hằng tháng. Thực tế, bảo hiểm không dính dáng gì đến lãi suất. Bạn vẫn phải đều đặn trả lãi (và gốc) cho đến khi hoàn thành nghĩa vụ vay hoặc nếu xảy ra sự kiện được chi trả. Mình nhớ có trường hợp bực bội: “Tôi mua bảo hiểm rồi mà sao ngân hàng vẫn buộc đóng lãi?” Thật ra, hai việc này là hai khoản chi trả riêng biệt, không liên quan trực tiếp đến nhau.
10. Bảo hiểm khoản vay với các khoản vay thế chấp lớn
Khi nói về các khoản vay mua nhà hay vay thế chấp ô tô, giá trị có thể lên đến hàng trăm triệu hoặc hàng tỷ đồng. Nếu bạn vay dài hạn (ví dụ 10 – 20 năm), rủi ro như bệnh tật, tai nạn càng cao. Các công ty bảo hiểm lúc này thường yêu cầu khách hàng khai báo sức khỏe rất kỹ, có khi phải khám y tế trước khi ký hợp đồng. Bù lại, mức bảo hiểm chi trả cũng cao hơn, đôi khi đảm bảo toàn bộ dư nợ gốc. Việc sở hữu một căn hộ hay chiếc xe là mong ước của nhiều người, nhưng gánh nặng nợ nần cũng đeo đuổi suốt thời hạn vay. Vì vậy, một gói bảo hiểm phù hợp có thể giảm áp lực đáng kể.
Tuy nhiên, chi phí cho gói bảo hiểm khoản vay lớn cũng không hề ít. Ở Việt Nam, mình biết nhiều khách hàng coi đây là gánh nặng, nhất là khi họ đã dồn hết tiền để trả trước một phần giá trị căn nhà, giờ lại thêm chi phí bảo hiểm. Tâm lý “tiết kiệm từng đồng” khiến họ đắn đo. Bạn cần ngồi xuống tính toán: nếu có rủi ro cực lớn như tai nạn mất sức lao động, gia đình bạn có đủ khả năng trả tiếp khoản nợ tiền tỷ hay không? Câu trả lời sẽ giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt.
Ảnh trên: Bảo hiểm khoản vay với các khoản vay thế chấp lớn
11. Liệu có nên hủy bảo hiểm khoản vay giữa chừng
Có không ít người, sau khi mua bảo hiểm khoản vay, mới nhận ra mình không thật sự cần. Họ muốn hủy hợp đồng để tiết kiệm chi phí. Nhưng hầu hết các công ty bảo hiểm có quy định chặt chẽ về việc hủy ngang. Bạn có thể bị mất phí đã đóng, thậm chí không được hoàn lại tiền. Có trường hợp chỉ được hoàn một phần nhỏ nếu thời gian tham gia quá ít. Vậy nên, câu chuyện “tính toán trước khi ký” là vô cùng quan trọng.
Mình từng trò chuyện với một chị vay mua ô tô, sau 6 tháng trả nợ thì có đủ tiền muốn tất toán sớm. Chị ấy quay sang yêu cầu hủy bảo hiểm để nhận lại phần phí chưa sử dụng. Cuối cùng, chị ấy chỉ được hoàn một phần rất nhỏ theo tỷ lệ năm. Thế cũng đỡ hơn không gì, nhưng vẫn không “ngon” như chị ấy tưởng. Nói vậy để thấy rằng, hầu hết các hợp đồng bảo hiểm đều có điều khoản “ràng buộc” tương đối nghiêm ngặt. Hãy chú ý ngay lúc đầu để tránh phiền phức.
12. Tương quan giữa kinh nghiệm đầu tư và bảo hiểm khoản vay
Mình nghĩ, dù trong đầu tư chứng khoán, bất động sản hay kinh doanh, ai cũng cần “phòng thủ” trước rủi ro. Bảo hiểm khoản vay chính là một dạng “phòng thủ” cho người đang vay vốn. Không ai dám chắc cuộc sống sẽ êm đềm suốt cả thời gian vay. Vậy, chúng ta cần cân nhắc những kịch bản xấu, khả năng xoay xở tài chính, từ đó quyết định có mua bảo hiểm hay không. Điểm mấu chốt ở đây là: đừng để rủi ro “cá nhân” đánh gục cả gia đình, khiến chúng ta mất phương hướng.
Ở chiều ngược lại, nếu bạn đã có sẵn quỹ khẩn cấp đủ lớn, có thể bạn chọn không mua để tiết kiệm chi phí. Nhưng đừng quên, lỡ rủi ro xảy ra đúng giai đoạn kinh tế suy thoái, chứng khoán lao dốc, bất động sản đóng băng… bạn rút tiền ở đâu để trả nợ? Lúc đó, số tiền phải trả chưa chắc nhỏ hơn phí bảo hiểm. Có một nét tương đồng với bảo hiểm khoản vay: khi kinh tế đầy biến động, ta luôn cần lối đi an toàn để bảo vệ bản thân. Mình thường liên tưởng: đầu tư chứng khoán cũng cần quản trị rủi ro, chứ không phải chỉ nhìn vào lợi nhuận. Giả dụ bạn đã từng “chơi” tất tay (all in) cổ phiếu lúc thị trường hưng phấn, rồi thị trường cắm đầu, chắc hẳn bạn hiểu bài học về việc cần một chiếc phao cứu sinh.
Đôi lúc, một dịch vụ tư vấn đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp cũng có ích, nhất là nếu bạn đang loay hoay với những khoản vay đầu tư. Có bên như CASIN là công ty tư vấn cá nhân trung dài hạn, đồng hành với bạn, bảo vệ vốn, tối ưu lợi nhuận. Sự an tâm có một người sẵn sàng giải đáp mọi câu hỏi, giúp bạn lên chiến lược, cũng giống như việc bạn có bảo hiểm khoản vay hỗ trợ nếu rủi ro xảy ra. Cả hai đều hướng đến mục tiêu “ổn định và an toàn” trong cái thị trường vốn lắm bất ngờ.
13. Ý nghĩa của bảo hiểm khoản vay trong quản lý tài chính cá nhân
Không phải ai cũng nhìn bảo hiểm khoản vay dưới góc độ “quản lý tài chính.” Thông thường, chúng ta chỉ xem nó như khoản phí lắt nhắt, ép buộc. Nhưng nếu bạn đặt câu hỏi: “Mình đang có bao nhiêu nguồn thu? Nếu mất thu nhập, gia đình sẽ tồn tại được bao lâu?” bạn sẽ thấy bức tranh rõ ràng hơn.
Mình có người chú vay vốn mở quán cà phê, quyết định tham gia bảo hiểm khoản vay dù ngân hàng không ép. Chú bảo: “Tôi không còn trẻ, lỡ có gì thì gia đình cũng được bảo vệ, quán cà phê cũng bớt nỗi lo bị siết nợ.” Khi quan sát, mình thấy quán của chú khá ổn định, lãi mỗi tháng đủ trả nợ. Nhưng rủi ro tai nạn, ốm đau thì chúng ta đâu lường trước được. Cách suy nghĩ “lo xa” này thực chất là một phần quan trọng trong quản trị tài chính: luôn có kế hoạch dự phòng. Việc bạn mua hay không vẫn là lựa chọn cá nhân, nhưng nếu đã mua, hãy xem nó là một khoản đầu tư vào sự an tâm, chứ đừng xem như “bị ép.”
Ảnh trên: Ý nghĩa của bảo hiểm khoản vay trong quản lý tài chính cá nhân
14. Hướng dẫn xử lý khi gặp sự kiện bảo hiểm
Trường hợp bạn gặp rủi ro thật sự (như tai nạn, bệnh tật), cần làm gì để kích hoạt quyền lợi bảo hiểm khoản vay? Hãy báo ngay cho công ty bảo hiểm hoặc ngân hàng (tùy theo hướng dẫn trong hợp đồng), nộp đủ chứng từ y tế, xác nhận tai nạn, giấy tờ liên quan. Thời gian giải quyết thường kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và quy định cụ thể. Có khi bạn sẽ được yêu cầu giám định y tế.
Trong khoảng thời gian đó, bạn vẫn phải phối hợp với ngân hàng để cập nhật tình trạng. Có nơi sẽ tạm hoãn thu nợ đến khi có kết quả từ phía bảo hiểm. Mình biết một trường hợp, người vay bất ngờ đột quỵ, gia đình đã liên lạc với công ty bảo hiểm kịp thời, cung cấp hồ sơ bệnh án đầy đủ. Quá trình xét duyệt diễn ra suôn sẻ, sau đó dư nợ được xóa một phần, giúp gia đình họ vượt qua khó khăn ban đầu. Đây là minh chứng cho lợi ích thực tế của bảo hiểm khoản vay.
15. Thực trạng thị trường và xu hướng tương lai
Theo dòng phát triển kinh tế Việt Nam, nhu cầu vay vốn tăng lên rõ rệt. Nhiều người trẻ muốn mua nhà sớm, mua xe đi làm, khởi nghiệp kinh doanh. Đi kèm, các ngân hàng liên tục giới thiệu sản phẩm vay với lãi suất ưu đãi, biên độ linh hoạt. Và bảo hiểm khoản vay gần như trở thành mảnh ghép phổ biến.
Trong thời gian tới, mình đoán các gói bảo hiểm sẽ càng đa dạng hơn, thậm chí được thiết kế riêng cho từng nhóm khách hàng. Chẳng hạn, vay tiêu dùng nhanh với hạn mức dưới 50 triệu, phí bảo hiểm đơn giản; vay mua nhà giá trị lớn có gói bảo hiểm toàn diện. Vì cạnh tranh, phí có thể giảm nhẹ, hoặc quyền lợi sẽ hấp dẫn hơn, thay vì chỉ bảo vệ một số rủi ro nhất định. Vậy nên, nếu bạn đang xem xét ký hợp đồng vay, đừng quên cập nhật những thay đổi trên thị trường để có sự lựa chọn tốt nhất.
16. Kinh nghiệm cá nhân về bảo hiểm khoản vay
Mình muốn chia sẻ một chút, bởi vì bản thân cũng từng mua bảo hiểm khoản vay khi vay tín chấp cách đây vài năm. Hồi đó, số tiền vay không quá lớn, nhưng do công việc chưa ổn định, mình thấy lo lắng “lỡ có bề gì.” Mức phí mình đóng khoảng 3% trên dư nợ, gọi là phí một lần. Mới đóng thì cũng “xót,” nhưng sau đó, nhờ phân tích, mình thấy nếu xảy ra sự cố mất thu nhập, có bảo hiểm chi trả thay mình cũng an tâm. May mắn là suốt quá trình vay, mình không gặp biến cố gì nghiêm trọng. Đến khi tất toán xong, coi như khoản phí ấy chưa từng được dùng đến. Có người bảo “phí hoài,” nhưng riêng mình thấy “mua sự an tâm” đôi khi cũng đáng.
Từ trải nghiệm đó, mình nhận ra chìa khóa nằm ở chỗ: bạn phải cân nhắc thật kỹ, hiểu rõ bản thân và hoàn cảnh gia đình. Nếu cảm thấy rủi ro cao, hoặc ngân hàng áp lãi tốt hơn nhờ gói bảo hiểm, có khi mua lại lợi. Nếu khả năng trả nợ của bạn đã rất chắc chắn, bạn có quỹ dự phòng lớn, bạn có thể “cân đo” xem có cần nữa không. Đừng bị ràng buộc bởi cảm xúc hay lời nói nửa vời của ai đó.
17. Những câu hỏi thường gặp về bảo hiểm khoản vay
Có nhiều thắc mắc mà bạn bè mình hay hỏi: “Tham gia bảo hiểm khoản vay có ảnh hưởng gì đến hồ sơ vay lần sau không?” Thực ra, nó không ảnh hưởng xấu, thậm chí còn có thể được đánh giá tốt. “Nếu muốn thay đổi công ty bảo hiểm thì sao?” Thường ngân hàng chỉ cho phép bạn chọn một số công ty trong danh sách họ có liên kết. “Nếu mình quá già hoặc sức khỏe không đủ tiêu chuẩn thì có mua được không?” Có thể bạn sẽ bị từ chối hoặc tính phí rất cao, bởi rủi ro cho công ty bảo hiểm lúc này lớn hơn.
Những câu hỏi đó minh chứng rằng, bảo hiểm khoản vay không phải là thứ “quơ đại là mua.” Nó liên quan mật thiết đến việc thẩm định sức khỏe, khả năng tài chính. Ở nước ngoài, khái niệm “loan insurance” cũng phổ biến, và đi kèm nhiều ưu đãi, chính sách linh hoạt. Tại Việt Nam, mọi thứ đang dần phát triển, chắc chắn sẽ có nhiều thay đổi thú vị trong tương lai.
18. Vai trò của tư duy quản trị rủi ro
Ảnh trên: Vai trò của tư duy quản trị rủi ro
Mình tin rằng chủ đề bảo hiểm khoản vay gắn liền với một khái niệm lớn hơn: quản trị rủi ro tài chính cá nhân. Nếu bạn có thói quen lập kế hoạch chi tiêu, giữ quỹ khẩn cấp, tìm hiểu kỹ các hợp đồng vay trước khi ký, thì việc mua hay không mua bảo hiểm cũng sẽ trở nên dễ dàng. Mình thấy nhiều bạn trẻ hiện nay vay tiền để đầu tư chứng khoán, hy vọng kiếm lời nhanh. Nhưng liệu họ có dừng lại chút xíu để nghĩ “nếu thị trường sập, nếu kinh tế biến động, làm sao trả nợ?” Thay vì phó mặc hên xui, chúng ta nên có phương án dự phòng. Bảo hiểm khoản vay tuy không phải “vạn năng,” nhưng ít nhất cũng là một mảnh ghép giúp giảm “cú sốc” về tài chính.
Một người bạn khác của mình từng vay một khoản lớn, không mua bảo hiểm, rồi rơi vào giai đoạn dịch bệnh, công ty phá sản, thu nhập mất trắng. Cuối cùng bạn ấy phải bán chiếc xe máy để xoay xở. Trong hoàn cảnh đó, nếu đã mua bảo hiểm từ đầu, có thể anh ta sẽ được bù đắp phần nào. Nhưng dĩ nhiên, câu chuyện “giá như” không thể thay đổi hiện thực.
19. Kết nối bảo hiểm khoản vay với mục tiêu lớn hơn trong cuộc sống
Nhìn sâu hơn, bảo hiểm khoản vay không chỉ là giải pháp trước mắt, mà còn gắn với tầm nhìn dài hạn. Bạn có kế hoạch phát triển sự nghiệp, xây tổ ấm, chăm sóc bố mẹ, hay giáo dục con cái. Mỗi kế hoạch đều đòi hỏi nền tảng tài chính vững vàng. Khoản vay sẽ là công cụ giúp bạn tiến nhanh hơn, ví như mua nhà sớm thay vì chờ tích góp đủ tiền. Thế nhưng, công cụ ấy cũng có thể là gánh nặng nếu bạn thiếu phương án đề phòng rủi ro.
Trong một thế giới đầy biến động, khi chỉ một biến cố y tế đã có thể khiến chi phí nhảy vọt, việc biết đến và cân nhắc bảo hiểm khoản vay là điều nên làm. Nó giống như bạn trang bị sẵn áo phao trước khi đi thuyền xa bờ. Có thể chuyến đi vẫn yên ả, chẳng dùng đến áo phao, nhưng nếu bão giông, bạn sẽ thấy quyết định đó quý giá ra sao. Nhiều người sau này mới ngẫm: “Lúc ấy mình tiếc vài triệu phí bảo hiểm, để rồi mất hàng trăm triệu trong cơn khủng hoảng.”
Bạn có thể tham khảo ý kiến chuyên gia, bạn bè, người thân từng vay vốn. Mỗi người một góc nhìn, bởi hoàn cảnh và nhu cầu không giống nhau. Sau cùng, bạn là người quyết định. Đừng bỏ qua điều khoản hợp đồng, và luôn tỉnh táo đặt câu hỏi: “Trường hợp xấu nhất, mình và gia đình sẽ xoay xở thế nào?” Nếu có câu trả lời rõ ràng, bạn sẽ biết phải làm gì tiếp theo.
20. Kết lời: Nâng tầm hiểu biết để tự tin hơn trong hành trình vay vốn
Khách quan mà nói, bảo hiểm khoản vay là gì và tại sao lại được nhắc đến nhiều, đều xuất phát từ nhu cầu thực tế của thị trường. Nó không phải chiêu trò để “moi tiền” như một số người vẫn nghĩ, mà đúng hơn là giải pháp chia sẻ rủi ro giữa người vay và tổ chức tín dụng. Đương nhiên, giải pháp nào cũng có giá của nó. Quan trọng là bạn hiểu và ra quyết định dựa trên cái đầu tỉnh táo, cân nhắc thiệt hơn.
Hãy thử tự hỏi, trong 5 hay 10 năm tới, bạn muốn nắm bắt cơ hội phát triển ra sao? Khoản vốn bạn vay có ý nghĩa lớn trong sự nghiệp và cuộc sống không? Nếu câu trả lời là “có,” thì đừng bỏ qua việc nghiên cứu chi tiết các gói bảo hiểm khoản vay. Bởi lẽ, chúng ta không thể đoán trước sóng gió ập đến khi nào. Nhiều người đã bị “đứng hình” vì biến cố bất ngờ, và khi họ nhìn lại, mới thấy đáng lẽ nên chuẩn bị tốt hơn.
Bảo hiểm khoản vay là một phần trong bức tranh tài chính rộng lớn. Mình hy vọng những chia sẻ trên đã giúp bạn nắm rõ khái niệm, cơ chế hoạt động và cân nhắc đúng đắn. Bởi khi vay vốn, ai cũng muốn mọi thứ thuận lợi, nhưng cuộc sống thì chẳng thể đoán hết. Biết cách quản trị rủi ro sẽ giúp bạn không lâm vào bế tắc.